Sporun büyüme ve gelişmeye olan tesirlerini ortaya çıkarmak için çocuklarda birçok çalışma yapılmış ve sistemli yapılan sportif aktivitenin çocuğun uzunluğuna ve beden yüküne tesiri araştırılmıştır. Sportif muvaffakiyet emeliyle spora başlama yaşının giderek düşmesi nedeniyle antreman yahut idmanın kaslar, büyümeyi uyaran hormonlar ve şimdi kapanmamış olan büyüme plakları üzerindeki tesirlerine ait tartışmalar yeniliğini korumaktadır.
Nizamlı fizikî aktivite, spora iştirak yahut idmanın, ulaşılan uzunluk uzunluğu, uzunluk uzama suratının vakti ve uzunluk uzama suratını etkilediği şimdi tam olarak gösterilebilmiş değildir. Lakin yüzme, tenis, basketbol ve kürek üzere spor çeşitleriyle uğraşan çocukların yaşıtlarından daha uzun ve ağır oldukları gözlenmektedir. Bu durum kimi spor tiplerinin avantajlı olabileceğini düşündürmektedir. Futbol, yüzme ve kürek üzere spor cinslerinde erken olgunlaşma bilhassa erkekler; cimnastik, paten üzere spor çeşitleri ve bale üzere sanat kısımlarında geç olgunlaşma bilhassa kız çocukları için avantaj oluşturabilmektedir. Bu nedenle spora bağlı seçimler yapılırken idmanın olgunlaşma üzerine olan tesirlerinin dikkate alınmasında fayda vardır. Memleketler arası tertiplerde performans yaşının kimi spor çeşitlerinde giderek düştüğü görülmektedir. Bu durum spora daha erken yaşlarda başlanmasına neden olmaktadır. Küçük yaşta idmana başlamanın olumsuz ruhsal tesirleri ile ilgili çalışma sayısı azdır. Ruhsal tesirlerin yanında fizikî manada da tek istikametli ve ağır idmanlar uygulanmadıkça bir sorun olmamaktadır. Uzun müddetli dayanıklılık çalışmaları hem ruhsal hem de kas, tendon ve eklemlerin tekrarlayan zorlanmalar altında kalmaları nedeniyle uygun olmayabilirler. Çocukların mekanik verimlilikleri güzel olmadığı için birebir işi yaparken daha çok oksijen tüketir ve daha çabuk yorulurlar. Bu yaşla birlikte gelişme gösterecektir. Yeniden de idmanlar çok uzun tutulmamalı ve sık dinlenme aralıkları verilmelidir. Ayrıyeten yarış ortamından çok oyun içerikli çalışmalara yer verilerek o sporun temel özellikleri öğretilmeye çalışılmalıdır. Fizikî gelişim sırasında boyun uzaması kemiklerin epifiz ismi verilen büyüme plaklarından sağlanmaktadır. Çok fizikî yük ve büyüme plaklarına gelen darbeler, bu bölgelerin erken kapanmasına neden olabilmektedir. Okul çocukluğu periyodunda sıhhat toplarıyla çalışmalar ve vakitle beden yüküyle yapılan çalışmalara da yer verilmesi önerilirken ek tartı çalışmalarının 15-16 yaşlara kadar ertelenmesi gerekmektedir.
Sporun, çocukların gelişimi üzerinde yarattığı tesirler üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Birtakım araştırıcılara nazaran ise, fizikî aktiviteler organizmada azot tutuluşunu ve protein sentezini arttırmakta, sonuç olarak lateral büyümeyi uyarmaktadır.
Sporsal aktivitelerin kemik gelişimi üzerine tesiri üzerinde yapılan araştırmalar hudutlu gerilimin kemik büyümesine yararlı olduğu göstermiştir. Hareketsizlik kemik büyümesine ziyanlı sonuçlar verirken, çok ve şiddetli gerilim de kırıklara neden olabilir. Birtakım çocuklar için atma, atlama yahut kaldırma kemik dokularda istenmeyen sonuçlar yaratırken, öteki çocuklarda durum bu türlü olmayabilir. Antrenman kemik genişliğini ve mineralizasyonunu arttırırken, hareketsizlik azaltır. Optimal bir mühlet ve şiddette yapılan antrenman kemiklerin epifiz denen büyüme ile ilgili kısmına büyümeyi uyarıcı tesir yaparken, uzun periyodik şiddetli antrenman büyüme üzerine yarar yerine ziyan verebilir. Sonuç olarak; şuurlu olarak yapılan, belirli müddetleri aşmayan ve şiddeti çocuğun yaş kümesi ile uyumlu olan fiziki idmanlar büyümeyi uyarıcı tesir yaparlar.
Bir dokunun hassasiyeti, büyüme süratiyle orantılı olarak gelişir. Bu nedenle, çocuklar yetişkinlere oranla fizyolojik taraftan hakikat olmayan antreman uygulamalarında daha çok yüklenme yaralanmaları tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu durum ergenlik çağında sıçrama devrindeki çocuklar için daha da değerlidir zira ortopedik olarak çok yüklenme tehlikesiyle karşı karşıya kalırlar.
Gelişmekte olan organizmaya tek istikametli ve hazırlık yapılmadan yapılacak yüklenmelerde çabucak ya da sonra doku harabiyetleri ortaya çıkabilir. Gelişmekte olan çocuklarda omurlara fazla yüklenmekten çekinmek gerekir. Zira çok yüklenmeler, omurgada hal bozukluklarına ve kemik deformasyonlarına, büyümede duraksamaya ve hareket yeteneğinde azalmaya yol açabilir.
Büyüyen bir çocukta büyüme hormonunun çok salgılanması çok uzun uzunluklu olmaya, az salgılanması ise kısa uzunluk ya da cüceliğe neden olur. Erişkin yaşta büyüme hormonu fazla salgılanırsa “Akromegali” denen el, ayak, çene ve kafatası kemiklerinin olağandışı boyutlarda olması ile karakterize bir durum oluşur. İdmanda, yapılan antrenmanın şiddetinin yüküne bağlı olarak büyüme hormonunda da artış gözlenir. Büyüme hormonunda görülen bu artışın dayanıklılık gerektiren antrenmanlarda daha yüksek oluşu, büyüme hormonunun özgür yağ asitlerini güç kaynağı olarak kullanımını arttıran tesire sahip olmasına bağlanmaktadır. Bu yüzden büyüme hormonu daha çok uzun müddetli submaksimal şiddette yapılan antrenmanda, performansı etkileyen bir hormondur. Bu hormonun anabolik tesirlerinden ötürü iskelet ve kaslarda büyüme meydana geldiğinden kimi sportmenler kas kütlelerini arttırmak için doping hedefli büyüme hormonunu kullanmaktadır. Yorucu bir antrenmandan sonra toparlanma periyodunda büyüme hormonunun olağana dönmesi ise atletlerde daha süratli olmaktadır.
Çocukluk periyodunda nizamlı idmanın esas faydaları:
Kilo denetimi :
Ülkemizde fazla kilolu çocukların oranı erkek çocuklarda %11,6, kızlarda %13,2 kadardır. Bu durum hipertansiyon, ziyanlı kan yağlarında yükseklik, hipertansiyon, Tip 2 diyabet (Şeker hastalığı), büyüme hormonu salgılama bozuklukları ve solunumsal ve ortopedik sorunlarla müsabaka riskini artırmaktadır. Çocuk obezlerin %40’ı, ergenlikte obez olanların da %70’i erişkin yaşlarda da obez olmaktadır. Bu nedenle çocukluk ve ergenlik çağında obezite ile yapılacak uğraş erişkin yaşlardaki sıhhat açısından da çok kıymetli sayılmaktadır.
Psikolojik rahatlama :
Hasta ruhsal olarak kendini daha âlâ hisseder, depresyon ve anksiyete semptomlarının azalmasını sağlar.
Kalp ve akciğerlerin kuvvetlenmesi:
İdman tertipli ve şuurlu bir formda yapıldığında kalp üzerinde kalp kaslarını kuvvetlendirici ve kalbin kontraktilitesini yani kasılabilirliğini arttırıcı tesiri meydana gelmektedir. Kalbin kasılma gücünün artması bedene ve akciğere pompalanan kanın daha rahat dolanıma katılmasını sağlayarak bilhassa Tip 1 Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) üzere hastalıklarda uzun periyot komplikasyonların yani yan etkilerin oluşmasını zorlaştırır. Mikrovasküler sistemde meydana gelebilecek hasarların engellenmesi yahut ertelenmesi sayesinde bilhassa göz ve böbrek üzere organlarda hastalığın yapabileceği hasar riski azaltılmış olur.
Adolesan periyotta yapılan antrenmanın ayrıca gayeleri şunlardır:
– Fizikî idman, sıhhat ve kendini uygun hissetme, büyüme ve gelişmeyi sağlamak
– Yetişkinlikte etkin hayat tarzını oluşturmak
– Kemik mineral yoğunluğunu arttırmak ve ilerde osteoporoz oluşma riskini azaltmak
– Çok kilo yahut obezite insidansını ve yetişkinlikte kronik hastalıkların görülme riskini azaltmak