Halk ortasında yılan zehiri olarak bilinir. Fakat yılan zehiri değildir. Clostridium Botulinum bakterisinden laboratuar ortamında elde edilen bir toksindir. Tesirini hudut kas kavşağında, kasa kasılma ikazının geçişini inhibe ederek gösterir ve kaslarda gevşeme sağlar.
Botoks tıpta yıllardır birtakım hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Kırışıklık üzerine tesiri ise tesadüfen saptanmıştır. 1987 yılında, Vancouver’da bir göz tabibi blefarospazm (göz seyirmesi) için hastasına botoks uygulamış ve hastanın kendisi glabella (kaş arası) kırışıklıklarının geçtiğini tabir etmiştir.
Botoks aslında dinamik (mimik hareketleri ile oluşan) kırışıklıklar üzerine tesirlidir. Statik (durağan) kırışıklıklar ise botoks tedavisi ile hafifler, lakin büsbütün kaybolmaz. Türkiye’de iki çeşit kullanıma hazır kuru preparat flakon halinde bulunur. Kullanılacağı vakit %0.9 izotonik sodyum klorür ise sulandırılıp kullanılır. Her iki preparatın kimyasal tesiri benzeridir ve misal sonuçlar elde edilir.
Kozmetik emelli botoks; en sık kaş ortası, alın bölgesi ve göz çevresi’ne (kaz ayakları) uygulanır. Bunun dışında kaş kaldırma, burun sırtında bulunan kırışıklıklar, barkod çizgileri, marionette çizgileri, boyun gençleştirme üzere başka kullanım alanları da mevcuttur.
Kaş ortası ve alın; Botoksun kozmetik hedefli en sık uygulandığı bölgedir. Kaş ortası bulunan dikey çizgiler kişiyi agresif gösterir. Şayet çok derinde evvel botoks sonra dolgu süreci uygulanır.
Burun sırtı çizgileri (bunny lines); kişi gülerken burun sırtında oluşan çizgilerdir. Öbür bölgelere botoks yapıldığında bu bölgedeki kırışıklıklar göze çarpmaya başlar ve botoks ile düzeltilebilmektedir.
Barkod çizgileri (smoker’s lines); ağız etrafında bulunan dikey çizgilenmelerdir. Sigara içicilerinde daima olarak sigara içme hareketinin yapılmasına bağlı daha erken yaşlarda oluşur ve daha derin olur. Botoks ile bu bölgedeki kırışıklıklar hafifletilebilmektedir.
Marionette çizgileri; ağız köşesinden çeneye uzanan oluğa marionette denilir. Kişinin yaşlı ve üzgün görünmesine yol açar. Botoks ile hafifletilebilmektedir.
Gamzeli çene; çene ucunda bulunan kasın fazla çalışması ile, kişi mimik yapmıyorken çene ucunda “portakal kabuğu” görünümüne yol açar. Botoks ile düzeltilebilmektedir.
Diş eti gülümsemesi; kişi gülerken diş etinin 3 mm’den fazla görünmesi durumudur. Botoks ile bu durum tedavi edilebilmekte ve daha estetik bir gülüş sağlanabilmektedir.
Boyun gençleştirme; boyun en erken yaşlanma belirtisi gösteren ve kişinin yaşını ele verebilen beden bölgesidir. Boyun bölgesinde bulunan platysma kasının az yahut çok çalışması ile uzunluğunda dikey ve yatay kırışıklıklar oluşabilmektedir. Botoks tedavisi ile bu çizgilenmelerin önüne geçilir.
Terleme botoksu; aşırı terleme sorunu olan hastadan öncelikle ayrıntılı bir klinik hikaye alınır ve birtakım tetkikler yapılır.Kişiyi toplumsal yaşantısında olumsuz olarak etkileyen ve nedeni bilinmeyenkoltuk altı, el-ayak çok terlemesinin tedavisinde botoks çok tesirli sonuçlar verir. Tesiri 6-8 ay kadar sürmektedir.
Masseter botoksu; masseter bir çiğneme kasıdır ve çenenin yanlarında lokalizedir. Birtakım bireylerde yapısal olarak büyüktür, kimi bireylerde ise diş sıkma ve gıcırdatma, çok fazla sakız çiğneme üzere nedenler ile büyüyebilir. ozmetiKk maksatlı yapılan masseter botoksu, bayanlarda kare çene çizgisini oval hale getirmek için uygulanır. Diş sıkmanın (bruksizm) tedavisinde de masseter kasına botoks yapılmaktadır.
Botoks, kas içine enjeksiyon halinde uygulanırsa tesiri yaklaşık 4-6 ay kadar sürer. Ter bezlerinde tesir mühleti biraz daha uzundur.