Sosyal Onay Gereksinimi Nedir?
İçinde doğup büyüdüğümüz aile, İnsanı pek çok istikametten etkileyen bir yapıdır. İnsanın kişiliği ve etrafına yönelik hallerin oluştuğu birinci ortam aile yapısıdır.
Aile yapısı Çekirdek ve geniş aile halinde farklı yapıdadır. Farklı Aile yapılarında yetişen bireyler de oluşan kişilik halleri bazen toplumsal onay gereksinimi olarak ortaya çıkabilmektedir.
Toplumun en küçük yapı taşı olan Aileyi, İnsanoğlu Dünya sahnesinde yerini aldığı andan itibaren bir kurum olarak görmekteyiz.
Ancak, değişen vakit dilimi içerisinde ve değişen şartlarla birlikte Aile yapısı da başka her şey üzere farklılık göstererek değişime ve gelişime ayak uydurmaktadır.
Geniş aile yapısının çekirdek aile tipine dönüşmesi bu değişikliklerin en başında gelmektedir
Peki, Aile Nedir?
Aile, kültür ve topluluk çeşitlerine nazaran çok fazla tarifi bulunmaktadır. (Gladding; 2015)’e nazaran; Aile, ortalarında Tarihi, Duygusal, Ruhsal bağlara sahip, tıpkı vakitte kendilerini tıpkı meskenin üyeleri hisseden bireylerin oluşturduğu birliktir. Türk Lisanı Kurumunun (2018) yeni Türkçe sözlüğünde ise Aile Tarifi; Evlilik ve Kan bağına Dayanan Karı-Koca, Çocuklar, Kardeşler ortasındaki alakaların oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik olarak tabir edilmektedir.
Yeryüzünde mevcut olan topluluklarda her toplumun kendine has Aile tipleri bulunmaktadır.
Çekirdek aileler; geniş aileye nazaran daha zayıf, yalnız, dayanaktan mahrum ve savunmasız durumda olduğu için bu cins ailelerde ekstra sorumlulukları yüklenmeye hazır ol(a)mayan eşlerin vakit zaman rol çatışmalarına girmesi ve ortalarında birtakım sıkıntıların oluşması olasıdır (Yörükoğlu, 2007, s. 49). Bu sıkıntılardan bir tanesi de, dayanaktan mahrum ve savunmasız durumda olan Ailelerde Toplumsal Onay muhtaçlığı olan bireylerin yetişmesidir.
Kişileri derinden etkileyen ve hayatların diğerlerine bağımlı kılan bu Toplumsal Onay Nedir?
Sosyal onay olarak tabir ettiğimiz lakin toplumumuz tarafından çok ta uzak olmadığımız bu durum aslında “El âlem ne der?” ya da “El Alemcilik” olarak bilinmektedir. Bu durum kişinin öz hürmeti ve öz bedellerine nazaran değil, etrafının ve bulunduğu ortamın göstereceği övgü, takdir ve onaylamasına nazaran oluşur.
Kişi yetiştiği ortamda Sevgi, İlgi ve Onaylanmayı yani kendini kabul ettirme hissini gereğince alamadığında içinde oluşan bu eksikliği doldurmak ve tamamlamak için kendi öz hürmeti ve öz kıymetlerinin bilakis davranışlar göstererek oburlarının beklentilerine öncelik verir. Etrafındakilerin her türlü isteğine “Hayır” demediği için kendisine ilişkin bir hudut belirleyemez. Kısaca öbürleri ne der? Sorusuna kendi içinde duyduğu korku ile karşılık verir. Birlikte yaşadığımız toplum bireylerin davranışlarını değerli denecek biçimde etkilemektedir. Hatta “El Âlem ne der?” sorusu bireylerin Bilinçaltı/Bilinçdışına öylesine yerleşmiş bir soru kalıbıdır ki, birey ömür biçimini, karar verme anını “El Âlem ne der?” sorusuna nazaran ayarlamaktadır. Bu türlü olunca Dış görünüşümüz, konuşma üslubumuz, tercihlerimiz çoğunlukla toplumsal onay gereksiniminin belirlediği davranışlarımızdır. Dolayısı ile toplumun her kesitinde ve hayatın her anında Toplumsal Onay muhtaçlığının mevcudiyeti ve sorunu kendini göstermektedir.
Sosyal Onay, toplum tarafından kabul görme ve bireyin çevresindekilerinin fikirlerine uyma muhtaçlığı olarak çerçevelendirmek mümkündür.
Sosyal Onay Gereksinimi yüksek olan bireyler; hiçbir şeyi reddedemeyen, Hudut Çizemeyen, Yalnızca Onay kazanmak için yanlışta olsa her türlü davranışı sergileyebilen, Etrafına olumlu bir iz bırakmak ve onay alabilmek için bulunduğu toplumun her bir hareketine ayak uydurmaya çalışan Öz kıymetlerinin ışığında yaptığı davranışlarının etrafı tarafından değerlendirilmesinde kaygın duyulan bir durumdur.
Bu bireyler, diğerleri ile ortalarının bozulmasını istemezler. Bu yüzden düşmanlığı ve eleştiriyi engellemeye çalışırlar (Karaşar; 2014). Şayet sizde;
– Fikirlerimin diğerleri tarafından onaylanması benim için kıymetlidir.
– Beğenilmek ve takdir edilmek için efor harcarım.
– Onaylanıp onaylanmadığımı anlamak için insanların yüz sözlerine dikkat ederim.
– Olumlu taraflarımı ön plana çıkarmaya çalışırım.
– Bir kişi benimle ilgili olumsuz bir tavra sahipse, o kişinin tavrını olumlu hale getirmek için uğraşlarım.
– Olumsuz hislerimi onaylanmayacağım dehşetiyle saklarım.
– Oburlarının ne diyeceğini düşünerek, kendi isteklerimden vazgeçerim.
– Gerçek olmadığına inansam bile, çoğunluğun kabul ettiği görüşlere itiraz etmekten kaçınırım.
– Diğerleri beni olumsuz değerlendirdiğinde incinirim.
– Öbürleri tarafından onaylanmadığımda kendimi kıymetsiz hissederim.
– Diğerlerine müracaattan bir işe başlamakta zorlanırım diyorsanız ya da bu hususlarda EVET karşılığını verdikleriniz ne kadar fazlaysa, size dayanak gereksiniminizin o kadar acil olduğunu söyleyebilirim.
Bu cins bir telaş içeren bireye Probleminin kaynağı tespit edilerek Bilişsel Davranışçı (BDT) yaklaşım ile yine çerçeveleme prosedürü doğrultusunda Toplumsal Onay kaynaklı Korkusunun tahlile kavuşmasında yardımcı olunmaktadır.
Bireysel Farkındalıklı ve Sağlıklı bir hayat dileklerimle…
