Güneşin etkisini gösterdiği bu sıcak günlerde güneşten korunmamız önemli. Peki bu konuda kafanızda ne gibi sorular var? Ben olası soruları 10 başlık altında toparlamaya çalıştım.
Güneşten korunmak neden bu kadar önemli?
Güneş dış etkenlere bağlı yaşlanmanın en başlı nedenidir. Güneşten yayılan ultraviyole (UV radrasyon ışınları deri yaşlanması belirtileri olan leke, kırışıklık artışı ve cilt kuruluğu gelişimini tetikler.UV ışınları en sık görülen kanser olan deri kanseri gelişimine zemin hazırlar. UV ışınlardan UVA ışını pencere camından geçebilir. Bu yüzden arabada ya da güneş gören iç mekanlarda güneşten korunmaya devam edilmelidir. Güneşten korunma bilinci yüksek olan toplumlarda deri kanseri görülme sıklığı daha az saptanmıştır. Yaşam boyu güneşe maruz kaldığımız toplam süre ile ilişkili olarak melanom dışı deri kanserleri (bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom) gelişim riski artmaktadır. Yapılan çalışmalarda deri kanserleri özellikle erkeklerde daha sık görüldüğü gibi güneşten korunma bilinci erkeklerde daha azdır. Deri kanseri gelişimi riski açısından cinsiyet ve genetik yatkınlık değiştirilemeyecek faktörler olduğu halde, güneş maruziyeti kontrol edebileceğimiz bir faktördür. Güneşten sakınmak, güneşten korunmada en önemli yöntemdir.
Kaç yaşından itibaren güneşten korunmalıyım?
Güneşten korunma bilincine ve eğitimine erken yaşlardan itibaren başlamalıdır. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde olan güneş yanıkları ileri yaşlarda gelişebilecek ölümcül olabilen melanom deri kanseri gelişimi açısından risk taşır. Bu yüzden 6 aylıktan küçük bebeklerin uzun süreli direkt güneş maruziyetinden korunması, 6 aylıktan büyük bebek ve çocukların ise yüksek SPF değerli koruyucular ile güneşten korunması gerekmektedir. Bunun yanı sıra yapılan bir çalışmada güneş kremi kullanan ve güneşten korunma ile ilgili bilgi sahibi olan ergenler, bu alışkanlığa ve bilgiye sahip olmayanlara göre daha fazla güneşlenme eğiliminde oldukları saptanmış. Erken yaşlarda güneşlenme süresinin de kısaltılması konusunda eğitim verilmelidir.
SPF nedir? ‘Geniş spektrumlu güneş kremi’ ne demektir?
SPF (sun protection factor) santimetrekareye 2mg güneş koruyucusu sürdükten sonra, o bölgede kızarıklık oluşturabilecek UV radyasyon dozunun, ürün sürülmemiş alanda kızarıklık oluşturabilecek UV dozuna bölünmesi ile elde edilen değerdir. ‘’Geniş spektrumlu’’ ibaresi ürünün hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruma sağladığı anlamına gelir.
SPF ne kadar yüksek ise o kadar iyi korunur muyum?
SPF değerlerine göre SPF2-SPF15 altı düşük koruma, SPF15 –SPF 30 altı orta koruma, SPF 30- SPF 50 arasında yüksek koruma ve SPF 50 üzeri ise en yüksek koruma sağlar. Yapılan bir çalışmada SPF 15 ile SPF 30 içeren koruyucular arasında kızarıklık gelişimi açısından anlamlı bir farklılık gözlenmemiş. Ancak SPF30 ile hücresel düzeyde daha iyi bir korunma sağlandığı saptanmış. Dolayısıyla güneş koruyucu kullanıldığında kızarıklık olmaması güneş hasarına maruz kalınmadığı anlamına gelmez. Özellikle açık tenli kişilerin koyu tenli kişilere göre daha yüksek SPF’li ürün kullanması önerilir.
Giysiler güneşten korunmada etkili midir?
Doğru giysi seçimi ile güneşten korunulabilinir. Güneşten korunmada en önemli faktör giysinin dokuma sıkılığıdır. Giysi ne kadar sıkı dokunmuş ise o kadar iyi koruyacaktır. Bunu değerlendirmek için ürün ışığa tutularak bakılmalı, ışık geçirmeyen dokuma tercih edilmeli. Giysinin yapıldığı materyal ya da kalınlığı korunma üzerine daha az etkilidir. Giysiler ıslandığı zaman güneşten koruyucu özelliklerinin azalacağı unutulmamalıdır.
Güneşe maruz kalmakla benlerim kansere dönüşür mü?
Güneş ile mevcut benlerin görünümünde değişiklikler olabilir. Bu değişiklikler arasında özelikle atipik benlerden melanom denilen ve ölümcül olabilen deri kanserine dönüşüm olabilir. Güneşe aralıklı ve yoğun olarak maruziyet sürekli olarak maruziyete göre benler üzerinden gelişen melanoma yatkınlık sağlar. Bu yüzden aralıklı olarak da güneşe çıkıldığında güneş koruyucusu sürülmesi ihmal edilmemelidir.
Güneşten korunduğum zaman D vitamini sentezimde azalma olur mu?
Deride D vitamini sentezi güneşten gelen UV ışınları sayesinde olmaktadır. Yapılan çalışmalarda düzenli güneş koruyucu kullanımına rağmen deride D vitamini için gerekli olan güneş ışını geçişinin gerçekleştiği gösterilmiş. Günde 10-20 dakikalık yüz ve el sırtlarına olan güneş maruziyeti ile yeterli D vitamini üretimini sağlanır.
Güneşli aylarda yüze kozmetik işlem yapılabilir mi?
Bazı kozmetik işlemler güneşli mevsimlerde yapılabilirken, bazı işlemlerin uygulanması leke gelişimi riski açısından uygun olmayabilir. Botulinum toksin, dolgu, PRP, mezoterapi, mezolifting , nem maskesi uygulamaları gibi işlemler uygulanabilir iken cildin soyulmasını sağlayan derin peelingler, soyucu etkili lazerlerin uygulanması uygun olmayabilir.
Kullandığım hangi ilaçlar güneşe hassasiyeti arttırır?
Bazı antibiyotikler, ağrı kesiciler, diüretik (idrar söktürücü) ilaçlar, retinoik asitler, kolesterol düşürücü ilaçlar, epilepsi ilaçları, mantar ilaçları ve bazı kanser ilaçları kullanımı sırasında güneş ışınlarına karşı hassasiyet artabilir. Bu hassasiyet abartılı bir güneş yanığı şeklinde güneş gören yerlerde kızarıklık, şişlik ve döküntü ile kendisini gösterebilir.
Güneş yanığı durumunda ne yapmalıyım?
Özellikle açık tenli kişiler güneş yanıklarına karşı daha duyarlıdır. Güneş yanığı geliştiğinde güneş gören yerlerde kızarıklık, şişlik, ağrı, su toplaması ve soyulma belirtileri görülür. Ağrıya yönelik ağrı kesici alınabilir, soğuk uygulama yapılabilir. Bol sıvı tüketilmesi önerilir. Aloe vera içeren nemlendiriciler kullanılabilir. Güneş yanığının şiddetine göre ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
