Tüm dünyada 300 milyon insanı etkileyen, ülkemizde ise her 100 yetişkinden 7’sinde, her 100 çocuktan 15’inde görülen alerjik astım hastalığı, genetik ve çevresel tetikleyicilerin birlikte tesiri sonucu ortaya çıkmaktadır. Bilhassa bahar ve yaz mevsiminde daha sık görülür. Alerjen ismi verilen, havada bulunan, küçük partiküllere karşı bağışıklık sisteminin verdiği çok hassaslık cevabı sonucu gelişir. Alerji; bedenimizin etrafımızda sık olarak karşılaştığı allerjenler olan yabani ot, çimen yahut ağaç polenlerine, küf mantarları ve sporlarına, mesken içi ve dışı toz akarları yahut evcil hayvan döküntülerine (saç, deri, tüy veya salyaları) de karşı benzeri esirgeyici artmış tepki vermesidir. Bir alerjen ile karşılaştığımızda, bedeniniz IgE antikorları denilen molekülleri üretir. Bu periyoda tanıma yahut sensitasyon devri denir. Birebir alerjen ile tekrarlanan müsabakalarda kimi hücrelerden reaktif unsurların salınması tepkilere neden olur. Bunlar, hava yollarında ödem, kaşıntı, akıntı artmasına ve hapşırmaya neden olabilecek bir dizi tepkisi tetikler. Bu tepkiler çoğunlukla hava yollarında, deride ve barsaklarda kendini göstermektedir. Alerjik astımı olan şahıslarda, akçiğer hava yollarındaki kasların kasılması ile öksürük, açık renkli balgam çıkarma, teneffüs sorunu (hırıltılı yahut sıkıntı nefes alma ve verme, horlama, morarma, nefes sayısının artması), burun kaşıntısı, tıkanıklığı ve akıntısı, gözlerde sulanma, kaşıntı ve kızarıklık şikayetleri ortaya çıkarır. Ayrıyeten hava yollarının da sık enfeksiyonlarına da neden olabilir.
Tahriş edici hususlar alerjik tepkiye neden olmasalar da astım krizini tetikleyebilir. Bunlar ekseriyetle kirli etraf ve çalışma ortamında sık karşılaşılabilen kirlticilerdir. Tütün dumanı, motor yahut sanayi dumanı, uçucu irritatif gazlar, sanayi tipi solvent buharı, güçlü kimyasal kokular, parfümler yahut başka kokulu eserler ve soğuk hava sayılabilir. Hatta ağır hisler ve emosyonel değişiklikler astımı tetikleyebilirler.
Kişiler ayrıyeten alerjenlere temas eder yahut yerlerse alerjik tepkiler görebilirler. Bu maruz kalma çeşidi nadiren astım semptomlarına neden olur, lakin anafilaktik şok üzere önemli ve hatta hayatı tehdit edici kan dolanımını bozan bir tepkiye da neden olabilir.
Allerjeni bulmak için alerji testleri önerebilir. Bu testler çoklukla cilt yolu ile çok az ölçüde kuşkulu alerjenin karşılaştırılması temeline dayanır. Cilt tepkinin düzeyine nazaran derecelendirilir. Bir cilt testi mümkün değilse, bunun yerine bir kan testi ile alerjen taraması da yapılabilir.
Eski alerjik yaklaşımlarda hava yolu alt ve üst olarak ayrılarak allerjik rinit ve astım olarak tanımlanmaktaydı. Lakin bügün alerjik teşhis ve tedavilerinde tek hava yolu yaklaşımı daha fazla kabul görmekte, allerjik rinit ve astım birlikte düşünülerek tedavi edilmektedir.
Tedavide temel presnsip alerjenlerden ve alerjik astım tetikleyicilerinden kaçınmaktır. Polen sayısı yüksek olduğunda, mümkün olduğunca içeride kalınmalı, camları kapalı tutulmalı ve klimanız varsa, havayı filtrelemek için kullanılabilir (sık polen filtre paklığı yapılmış).
Toz akarlarını uzak tutmak için, yastıkları, şilteleri ve yatağınızı alerjen geçirmez kılıflara sarmak ve çarşafları haftada bir defa sıcak suyla yıkamak (60 derecede), ayrıyeten ağır perdeler yahut elbise yığınları üzere tozların toplayabileceği eşyalardan kurtulmak son derece faydalıdır. Çocuğunuzun alerjik astımı varsa, yalnızca yıkanabilir doldurulmuş oyuncaklar alınmalı. Mümkünse, duvardan duvara halıyı çıkarılmalı, meskende nem bir sıkıntıysa, küfü kesmek için bir nem azaltıcı aygıt kullanılabir, tesisat sızıntıları mutlaka onarılmalıdır. Evcil hayvanları, yatak odasının dışında tutmak, küf ve hamam böceklerini önlemek için mutfağı ve banyoyu çok pak tutmak değerlidir. Bahçecilik ve çicek yetiştirme polen ve küflenmeye neden olabilir.
Alerjik Astım İçin İlaçlar: Havayollarının etrafındaki kasları gevşeten bronkodilatörler, nefes almayı kolaylaştırarak astım semptomlarını durdurmak için kullanılır. Ödemi azaltan anti-enflamatuar ilaçlar, astımın uzun vadeli denetiminde kullanılır.
Diğer ilaçlar hava yollarınızın alerjik tepkisi tetikleyen kimyasalların salınımının azaltılmasını yahut engellemesini önleyebilir.
Bağışıklık sisteminizi muhakkak alerjenlere çok reaksiyon vermemesi için desensitizasyon-aşı uygulanabilir.
Yapılan bilimsel çalışmalarda son yıllarda alerjik hastalıkların artışını; barsak flora bozukluğu, kimyasal-katkı husus içeren, genetiği değiştirilmiş, işlenmiş-paketli sıhhatsiz besinler, sindirim fonksiyonunun bozulması (yanlış yeme alışkanlıkları, mide asidini azaltan ilaçların kullanılması…), çok hijyenik ortam nedeniyle bağışıklık sisteminin gelişememesi, sezaryen doğumların artması, antibiyotik kullanımının artması, kronik gerilim, vitamin eksiklikleri, fabrikasyon ve GDO’lu yemle beslenen, antibiyotik ve hormon kullanılan hayvanların et ve süt ürünleri vb üzere sebepler sorumlu tutulmaktadır. Doğal meyve ve sebzeler, beta karoten ve E ve C vitaminleri üzere antioksidanlar içeren besinlerle beslenmek önerilir. Bağışıklık sistemini dengeleyici, antienflamatuar tamamlayıcı tıp teknikleri de kullanılmaktadır.
