Benler nedir?
Benler çoklukla deriniz zararsız değişikliklerindendir. Tıp lisanında melanositik nevüs olarak bilinirler ve
melanosit denen pigment hücrelerin (derinin rengini veren hücreler) çoğalması sonucu gelişirler.
Benler ne biçimde görülebilirler?
Benler düz yahut kabarık olabilirler. Renkleri pembeden kahverengi siyaha kadar değişebilir. Benlerin
sayısı genetik olarak ve güneşe maruz kalmanın derecesine bağlı olarak değişir.
Benler ne vakit oluşurlar ve nasıl gelişirler?
Benler doğumda mevcut olabildikleri üzere ekseriyetle çocukluk yaşında gelişirler. Erken evrede nevüs
hücreleri derinin üst katmanı (epidermis) ile derinin orta kısmı (dermis) ortasındadır. Bu nevüslere
Junctional nevüs denir. Bu benler düz ve renklidirler. Benler geliştikçe nevüs hücreleri dermise de
yayılır(compound nevüs) yahut yalnızca dermiste bulunurlar (dermal nevüs). Bu benler kalınlaşmıştırlar ve
sıklıkla deri yüzeyinden kabarıktırlar.Renkli olmayan dermal nevüsler sellüler nevüs olarak isimlendirilirler.
Kimi nevüsler ise hayli koyu mavi renktedirler ve mavi nevüs ismini alırlar. Benler güneşe maruz
kalındıktan sonra ve gebelikte koyulaşırlar. Erişkin çağda renklerini kaybeder ve yaşlılık döneminde
büsbütün ortadan kalkabilirler.
Ben tipleri nelerdir?
Doğumsal pigmente nevüs
Doğuşta mevcut olan bir ben konjenital pigmente nevüs olarak isimlendirilir. % 1 bebekte bu benler
görülür. Boyutları birkaç milimetreden bedenin çok geniş alanlarını kaplayacak kadar olabilir. Özellikle
çok geniş olanlarının melanom denen bir cilt kanserine dönüşme mümkünlüğü vardır.
Halo nevüs
Bazı benlerin etrafı beyaz bir halka ile kaplıdır. Bu tip benler çocuklukta ve ergenlik periyodunda görülür.
Rastgele bir ziyanları yoktur ve vakitle ortadaki ben ve beyaz halka ortadan kalkar. Bazen renk
değişikliği melanom denen cilt kanserinde de görülebilir, şayet kuşku duyulursa biopsi almak gerekebilir.
Çiller
Çiller küçük açık kahve renkli düz deri lekeleridir ve çoklukla açık renkli kimselerde görülürler. Genellikle
güneşe maruz kalınan alanlarda bulunurlar ve yaz aylarında renkleri yoğunlaşır.
Sıradışı benler
Sıra dışı benler Clark Nevüs (Atipik nevüs) olarak bilinirler. Bu benler olağan olmayan görüntüdedirler.
Kenarları sistemsiz, büyük boyutta, sıklıkla melanom denen cilt kanserine misal biçimdedirler, fakat
çoğunlukla selimdiler. Korku uyandıran görünümlerinden ötürü gerekli olmadığı halde cerrahi olarak
çıkarılabilirler. Sıradışı benleri olan şahıslar bilhassa ailelerinde melanom denen cilt kanseri var ise
melanona yakalanma açısında risk taşırlar.
Benlerdeki değişiklikler neyin belirtisi olabilirler?
Melanoma derinin pigment (boya) hücrelerinden kaynaklanan kanseridir. Şayet bir ben büyüklüğünü,
biçimini yahut rengini değiştirirse ve ya erişkin periyotta yeni bir ben çıkarsa kesinlikle bir dermatoloji
uzmanı tarafından incelenmelidir. Dermatologlar dermatoskopi denen bir usulle benlerin görüntüsünü
büyüterek inceleyebilirler ve şayet gerekirse biyopsi de alabilirler.
Benler nasıl tedavi edilir?
Birçok ben zararsız olması ve çıkarılmasına gerek olmamasına karşın aşağıdaki durumlarda tedavi
edilmelidir.
Kanser mümkünlüğü var ise: Bir benin yapısı düzensizse, etrafa gerçek yayılıyor ve rengini değiştiriyorsa
tedavi edilmelidir. Şayet bir ben kıyafetlerin, tarağın ve tıraş bıçağının bene ziyan verebileceği yerlerde ise
çıkartılmalıdır.
Kozmetik nedenler
Benler hangi formüllerle tedavi edilir?
1.Traşlama formunda biyopsi
Deriden kabarık bir ben bu sistem ile çarçabuk tedavi edilebilir. Deri lokal anestezi ile uyuşturulduktan
sonra bir cerrahi bıçak yahut koter ile çıkartılır. Yara düz beyaz bir leke bırakarak düzgünleşir.
2.Benin cerrahi olarak çıkartılması
Bu metot ben düzse yahut melanom dediğimiz cilt kanseri kuşkusu var ise kullanılır. Deri deki ben tam
kalınlığı ile çıkarılır ve sonrada dikiş atılır. Çıkarılan ben patolojik incelemeye gönderilir. Cerrahi yapılan
yerde ince bir çizgi halinde iz kalabilir.
Benlerin üzerinde çıkan kıllar traş edilebilir. Cımbızla alınması benin altında inflamasyona yol açarak
ağrılı şişliğe neden olabilir.
Deri nasıl muayene edilmelidir?
-Ayda bir ferdî cilt muayenenizi yapınız: Benlerinizde bir değişiklik görürseniz yahut yeni bir benin
çıktığını fark ederseniz bir Dermatoloğa müracaatınız.
-Çok sayıda beniniz, atipik beniniz, daha evvelce olan deri kanseriniz var ise yahut hekiminiz önerdiyse
tertipli olarak muayene olunuz.
-Çok sayıda ben ve sıra dışı ben var ise fotoğraf ile kayıt almak yararlı olabilir. Dermatoskopi denen bir
sistem ile benlerin fotoğrafları alınarak, benlerdeki melanom habercisi olabilecek değişiklikler kolaylıkla
saptanabilir.
-Cilt kanserinden nasıl korunulur?
-Güneşten korunma hayli kıymetlidir.
-Uzun kollu gömlek, uzun pantolon ve etekler, şapka giyilmelidir.
Güneşten esirgeyici kullanın. Muhafaza faktörü 30 ve üzerinde olan güneşten koruyucuları sık olarak
güneşe maruz kalan alanlara uygulayın.