Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ); Obeziteyi sıhhati bozacak ölçüde yağ dokularında olağandışı yahut çok ölçüde yağ birikmesi olarak tanım etmektedir. Olağanda 18 yaşındaki bir erkekte beden tartısının %15-18’i, bayanda ise %20-25’i yağ dokusudur. Bu oranların erkekte %25’ten, bayanda %30-35’ten fazla olması obeziteyi doğurur.
Obezite sanayileşmiş ülkelerde gelir düzeyi düşük bölümlerde sık görülürken gelişmekte olan ülkelerde ise orta ve yüksek gelirli kesimde daha fazla görülmektedir. Kentlerde daha yaygın olup, bayanlarda erkelere nazaran daha fazladır.
Ülkemizde obezite sıklığı konusunda yapılan çalışmalar sonucu 2000 li yılların başlarında %30 civarında olan fazla kilolu olma ve obezite sıklığının günümüzde birtakım bölgelerimizde %50 ye kadar çıktığını görmekteyiz. Amerika’da ise 2014 yılında tüm nüfusun %84 ünün fazla kilolu ya da obez olacağı ön görülmektedir.Erişkinlerde olduğu üzere çocukluk yaş kümesinde da obezite her yıl daha da artarak ürkütücü boyutlara ulaşmıştır. Sedanter ömür formu, fizik aktivite azlığı (Televizyon ve bilgisayar karşısında günde 2 saatten fazla vakit geçirmenin çok kilolu olmayı %52, obeziteyi %28 arttırdığı saptanmıştır), kompleks karbonhidrat ve yağlı besinlerin fazla tüketimi, obezitenin en değerli artış nedenleridir. Obezite oluşmasında; genetik ve çevresel faktörlerin yanısıra kimi ilaçlar ve hormonal nedenler de (tiroid bezinin az çalışması-hipotiroidi, Cushing sendromu, polikistik over sendromu, büyüme hormonu eksikliği gibi) etken olabilir.
Bir kişinin fazla kilolu ya da obez olup olmadığını anlamak için çok kolay bir formül kullanılabilir. Beden yükümüzü, boyumuzun karesine bölersek çıkan sonuca nazaran kilomuzu kıymetlendirebiliriz. Şayet çıkan sonuç 25-30 ortasında ise fazla kilolu olduğumuzu anlarız. Sonuç 30’un üstünde çıkarsa bu obez olduğumuzu gösterir. Örneğin 1,75 m uzunluğunda ve 82 kilo isek; 82/1,722=27,7 çıkar ki bu kilomuzun fazla olduğunu ve dikkat etmemiz gerektiğini gösterir.
Obezite; Diyabetes Mellitus (şeker hastalığı), hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, akciğer işlevlerinde bozulma, uyku apnesi, osteoartrit ve gut hastalığında artma, kimi kanserlerin görülmesinde artmaya neden olabilir.
Obez hastaya yaklaşımda öncelikle yemek yeme alışkanlığı ve hayat biçimi düzeltilmeli, idman programı yapılmalı, hormonal bir hastalık varsa tedavi edilmeli, psikososyal ve çevresel faktörler düzeltilmeli, mümkün olduğunca genetik faktörler elimine edilmeli, çok kısıtlayıcı bir diyet uygulanmamalıdır. İki yaş altında yağ kısıtlaması yapmamak ve tatlı yemekleri büsbütün diyetten kaldırmamak gerekir. Yavaş yemek yeme alışkanlığını sağlanmalı, mümkün olduğunca tüm aile birlikte yemek yemeli, alışverişte ve yemek hazırlamada çocuğun iştiraki sağlanmalı, atıştırma biçiminde yemek yemekten uzaklaşılmalı, TV seyrederken yemek yeme ve atıştırma engellenmeli, ödüllendirme ve cezalandırmada yemek kullanılmamalı, mesken dışında mümkün olduğunca istikrarlı yemek yemesi sağlanmalı, ailenin yemek yeme ve idman yapma alışkanlıklarında gerekirse değişim sağlanmalı, davranış değişiklikleri dikkatlice gözlenmeli ve sedenter hayat biçimi engellenmelidir.
2 dakika okuma süresi
