Çocuklarda Korku

Korku: Görülen veya görülmeyen tehlikeler karşısında canlının kendisini korumak için verdiği tepki. Olağan bir tepki olabileceği gibi derecesi oldukça önemlidir.

Nasıl Oluşur?

5-9 aylarda oluşmaya ve görülmeye başlar, en yoğun olduğu yaşlar 3. Ve 11. Yaşladır. 3 yaşında “durumsal belirleyiciler” olarak adlandırılan uyaranlar çevredeki nesne, kişi ve olaylardan etkilenerek ortaya çıkar.11 yaşında ise yetişkin dünyasına daha yakın olan sosyal korkularda artış olmaktadır.

Korkuların nasıl oluştuğuna dair farklı görüşler bulunmaktadır. İlki genetik olarak dünyaya gelirken doğuştan getirildiğidir. Diğeri ise korkuların öğrenildiğidir. Bunlar;

– Model alarak öğrenme; Olay karşısındaki birinci derece yakınların tepkilerinin benimsenmesi

– Hayal Kurma; zihinsel gelişimini tamamlayamaması mantıksız açıklamalar yapması

– Deneyimler; Bilinçsiz verdiği tepkileri geliştirip, sonucuna göre değiştirme(aktif deneyimlemese de dinledikleri de olabilir)

– Bilgilendirme; yanlış bilgilendirmeler(yaramazlık yaparsan doktor iğne yapar gibi)

– Ebeveynlerin yanlış tutumları; söylenen mesajlar olduğu gibi algılanır altında yatan mesaj anlaşılmaz(beni hasta edeceksin, o zaman ben giderim, koşma düşersin gibi)

Çocukların Korkularının Özellikleri

1. Mantıklı ya da mantıkdışı olabilir

2. Ortaya çıkması derece derece olur; ilk haftalarda içsel, biyolojik faktörler etkili olurken daha sonra dış etkenlere tepki vermeye başlanır.

3. Pozitif tepkiler gibi (gülseme) hızlı değil daha yavaş gelişirler. Yaş, cinsiyet, deneyim, kültür, zihinsel gelişim, aile ve kendini ne kadar güvende hissettiği gibi faktörlerden etkilenir.

4. Cinsiyet farklılığı korkulan objelerde önemli bir baskınlığı vardır.

5. Öğrenme etkisi ile de sosyo-ekonomik düzeyden de etkilenmektedir.

6. Tek bir uyarana, tek bir nedene bağlı değildir.

Çocukları Neler Korkutur?

Çocuktan çocuğa değişiklik gösterdiği gibi tipik bazı korkular bulunmaktadır. 

İlk yıllar;  “yüksek ses” ve “bilinmeyen şeyler”

2-4 yaş; kayıp ve ayrılık hassasiyeti, ayrıca bu yaş en çok korkulan nesnenin olduğu ve günlük hayatta karşılaşılmayan şeyler kaynaklı olup, deneyim eksikliği nedeni ile “kişisel tehdit yaratmayacağını” bilememesinden kaynaklı

6 yaş ve sonrasında ise; statü, dışlanma ve sosyal korkular başlar

Etkilenme Şekilleri; Dehşet hissi, fizyolojik değişimler, kaçınma ve kendini koruma

Ebeveyn tutumu nasıl olmalıdır?

Aşırı korumacı tutum altına almak, süreğen kaçıngan davranmak yerine; önceden haberdar etmek yerinde bir tutum olacaktır. Her türlü olasılık aktarılamayacağı gibi anlatım içeriğinde de dikkatli davranılmalı çünkü aktarılarak korku kuvvetlendirmek de mümkün olabilir.