Sorumluluk, kendimize ve etrafımıza karşı vazifelerimizi ve yükümlülüklerimizi vaktinde yerine
getirme şuurunda olmak manasına gelir. Sorumluluk şuuru oluşumunda en büyük misyon çocuk
gelişiminin her basamağında olduğu üzere ebeveynlere düşmektedir. Aile içinde başlayan sorumluluk
gelişimi, çocukların tüm hayatını şekillendirimekte; toplumsallaşmasına özgüven sahibi bireyler olarak
gelişmesini sağlamaktadır.Sorumluluk duygusu ile büyüyen çocuklar hayatlarının her noktasında daha başarılı ve daha memnun olurlar.Dolayısıyla çocuğunun sorumluluk sahibi olması için her ebeveyn elinden geleni yapmalıdır. Pekala bu çocuklara nasıl sorumluluk kazandırabileceğiz..
Çocuğunuzu Tanıyın..
Çocuğunuza uygun sorumluluklar verebilmeniz için; çocuğunuzun içinde bulunduğu gelişim devrinin özelliklerini bilmeniz ve şahsî özellikleri hakkında bilgi sahibi olmanız gerekmektedir.Çocuğunuzun his ve fikirlerini, yeteneklerini, arkadaş etrafını, eksik olduğu istikametlerini gözlemleyerek ve farkında olarak çocuğunuza uygun sorumluluklar vererek sorumluluk şuurunun gelişmesini destekleyebilirsiniz.
Çocuğunuza Rol Model Olun..
Sorumluluk duygusu için çocuğunuzun okula başlamasını yahut muhakkak bir yaşa gelmesini
beklememelisiniz.Küçük yaşlarda sorumluluk hissini vermeye rol model olarak başlamalısınız.Küçük yaşlardan itibaren çocuğunuzun gelişimine uygun ufak ufak sorumluluklar vererek desteklerseniz çocuğunuzun yeteneklerini ve yapabiliyorum hissini da desteklemiş olursunuz. Rol model olarak da çocuğunuzun sorumluluk hissini pekiştirmiş olursunuz.Çünkü çocuklar gözlemleyerek her yaptığınızı kopyalama eğilimindedir.Çocuğuzuna gelişimine uygun sorumluluk verirken sizde bu noktada yeterli birer rol model olmalısınız.Sorumlulukları yerine getirme konusunda teşvik etmenin yanı sıra çocuğunuza sorumluluklarını yaptıkça olumlu geribildirim vermeniz sorumluluk alma konusunda değerli bir tavırdır.
Öz İtimadının Gelişimini Destekleyin..
Sorumluluk duygusu kazandırmak için çocuğunuzun öz itimadının gelişmesi kesinlikle gereklidir.
Ebeveyn olarak farkında olarak yahut olmayarak sözlediğiniz kelamlar ve yaptığınız hareketler çocuğunuzun öz itimadı gelişiminde tesirli bir noktadır.Çocuğunuzun ‘iyiliği için’ yaptığınız ve gelişimini destekleyip geliştirmek yerine ‘ ben yaparım,ben giydiririm,su mu istedin’ üzere sözlerle çocuğunuzun rahatlıkla yapabileceği işleri yapıyor ve çocuğunuza yeterlilik yaptığınızı düşünüyorsanız yanılıyorsunuz.
Bununla bir arada kıyaslama yaparak da çocuğunuzun ‘motive ediyorum’ üzere sözlerle akranları ve
arkadaşlarıyla kıyaslama yapmanız çocuğunuzun öz itimadını sarsmaktadır.Kendini yetersiz hisseden çocuk hem kıyasladığınız şahsa karşı bir öfke duymasına neden olacak hem de kendi yeteneklerinin farkına varamamış daima biriyle yarış halinde olması gerektiği hissine inanacaktır.Böylece de sorumluluk hissinin temeli olan öz inanç hissinin gelişmesine mani olmuş olacaksınız.Çocuğunuzun özel ve biricik olduğunun şuurunda olarak kendine has özelliklerinin olduğunu bilerek yaklaşmalısınız.
Çocuğunuzun Tercih Yapma Hakkı Olduğunu Bilin..
Sadece çocuklar değil,birey olarak hepimiz, seçim yapabildiğimiz ve seçtiğimiz durumları daha fazla benimser ve daha yüksek motivasyonla harekete geçeriz.Çünkü seçim yapmak motivasyon ve benimsemek konusunda kıymetlidir.Durumlar karşısında diğerlerinin bizim ismimize seçimler yapıldığı vakit o seçim bir ‘iş / görev’ ama kendi seçimlerimizi yaptığımızda bunu ‘çözümlenmesi gereken/ sorun’ olarak görürürüz.Kendi seçimlerimiz her vakit daha motive edici olduğu için içsel bir sorumlulukla çözümleme yoluna gidilmektedir.
Hasebiyle çocuklarınıza sorumluluk vermek istediğiniz mevzuları iş olarak sizin tercihiniz olanı değil de ; seçenekler sunarak çocuğunuzun tercihi olarak sunarsanız hem çocuğunuzun motivasyonunu arttırsınız hem de sorumluluk hissini içselleştirirsiniz.
Aile Yapınızı Gözden Geçirin..
Çocuğunuza sorumluluk kazandırmanızın en değerli noktası da aile yapınızı bilmenizdir.Aile yapınız şayet tutarsız aile yapısıysa çocuğunuza sorumluluk hissini öğretemezsiniz.Çünkü tutarsız aile yapılarında zati aile kuralları ve alışkanlıklar yoktur ve çocuklarda belirsizlik yapısını öğreneceklerdir.Çünkü her çocuk ailesinin aynasıdır.Çocuklar sizin benimsediğiniz aile yapınızdan farklı bir biçimde gelişim göstermeyecektir.
Çocuğa sorumluluk kazandırmak için demokrat bir aile yapısına sahip olmak gerekir. Demokratik aile yapısına sahip olmak içinde ebeveynlerin meskendeki sonları net halde çizmeleri gerekiyor, kuralların, rutinlerin, dengeli davranışların olduğu aile yapılarında nizam oluşmakta ve sorumluluklar aile bireyleri tarafından da uygulanmaktadır.Sınırları belirli olan demokrat aileler de çocuğa hudutlar içerisinde seçme hakkı tanıyarak özerklik vermektesiniz.Sınırların net olduğu ailelerde çocuklar kendini inançta hissetmektedir.Sizinde demokratik tavrınız ile seçme hakkına sahip oldukları vakit da kendilerine özgüvenli ve kendilerini tanıyan bir birey olarak gelişmektedirler.Bu yapıya sahip ailelerde çocukların ebeveyninden korkmayan,her ne olursa olsun kabulleneceğini bilen ve yargılanmayacağını bilen bu nedenle de zımnî gizli işlere girmeden aile bağlarının güçlü olduğu ebeveyn çocuk bağı gelişmektedir.
Çocuğunuzun Sorunlarını Siz Çözümlemeyin..
Çocuğunuza sorumluluk şuuru vermek yalnızca fizikî olarak yetenekleri ile ilgili
olmamaktadır.Çocuğunuzun sorumluluk şuuru verdiği kararların sonuçlarını kabulleniş konusunda da değerlidir.Arkadaşları ile ahenk içinde oyun oynamak,okul kurallarına uymak için gerekli maharetleri kazandırmak için sorumluluk şuuru aşılarken aslında çocuğumuzu toplumsal hayata
hazırlamaktayız.Çünkü ferdi olarak toplumsal hayatın içerisinde bulunduğu vakit karşılaştığı bir
sorun ile onu çözümleme marifeti aile içerisinde sorumluluk şuurunun kazanımıyla olmaktadır.Sosyal hayat içerisinde karşılaştığı problemleri tek başına çözebilmek,davranışlarının sonucunu kabul etmek, kendi his ve gereksinimlerinin şuurunda olarak hareket etmek çocuğunuzun sağlıklı ve keyifli bir birey olarak gelişmesini sağlamaktadır.Çocuğunun sorununu kendi sorumluluğuna alıp çözümlemeyi kendine
vazife edinmiş ebeveynler çocuklarına sorumluluk vermeyen aileler çocuklarının toplumsal hayat içerisinde kendilerini yetersiz ve güçsüz hissetmesine neden olmaktadır.Örneğin,ödev çocuğunuzun sorumluluğundadır ve ödevini yapmamasının sorumluluğunu siz değil çocuğunuz üstlenmelidir.Burada ödev yapmayan çocuğun ödevini yapan ebeveynler çocuğun hayatını kolaylaştırmak yerine büsbütün zorlaştırmaktadır.Çünkü çocuk ebeveynine bağlı değil bağımlı birey olmayı öğrenmektedir.Sosyal hayatta sorunlarını kendi çözümleyemeyen bireyler olarak gelişmektedir.
Bu nedenle;ebeveynler çocuklarına küçük yaştan itibaren çocuğun gelişimine uygun sorumluluklar
vererek ve çocuğa örnek olarak sorumluluk şuurunun gelişimini sağlamalıdır.Sorumluluk kazanımı, yavaş gelişen ve tutarlılıkla ilerlemesi gereken bir kazanım alanıdır. Bu nedenle, süratli bir gelişim beklememek ve daima destekleyici bir tavır içinde olmak kıymetlidir.
