ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ
Dünya Sıhhat Örgütüne nazaran obezite; yağ dokusu ve öbür organlarda sıhhati bozacak biçimde olağandışı ve çok ölçüde yağ birikmesidir. Teşhis kriterleri içerisinde beden kitle indexi (VKİ) kullanılmakta olup ağırlık (kg)/boy/(m2) formülü ile hesaplanır. Çocukluk çağına uygun kullanılan persentil kıymetlerine nazaran, VKİ; 85-95 persentil ortası fazla kilolu, >95 persentil obez, >99 persentil ağır obez olarak tanımlanır. Yapılan çalışmalar obezitenin yıllar içerisinde artış eğiliminde olduğunu göstermiştir. Çocukluk çağı obezitesi çok farklı bileşenlere sahip kompleks bir durumdur. Yanlış beslenme, hareketsiz ömür, toplumsal ve çevresel faktörlerle birlikte genetik etmenler obezitede rol oynayabilir. Bir çocuğun obez olma mümkünlüğü her iki ebeveyn de obez ise %80, yalnızca biri obez ise %40, ailede obezite yoksa %14 olarak belirlenmiştir.
Obezite çocukluk çağında sıklıkla beslenme bozuklukları ve hareketsizliğe bağlı oluşmakla birlikte kimi durumlarda genetik ve hormonal bozukluklar da saptanabilir. Çocukluk çağında başlayan obezite ; insülin direnci, tip 2 Diyabetes Mellitus, karaciğer yağlanması, safra taşı, hipertansiyon, reflü hastalığı ,eklemlere çok yük binmesine bağlı ortopedik problemler, erken ergenlik, adet düzensizliği, uyku apne sendromu, psikososyal bozukluklar üzere çok çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. Bu nedenle obez bir çocuk erken periyotta kesinlikle uzman bir tabip tarafından değerlendirilmelidir.
Obezite gelişime neden olan faktörler anne karnında başlar. Bebeklik periyodunda anne sütü ile beslenme müddeti ile hayatın ileriki periyotlarında obezite gelişimi ortasında alaka saptanmıştır. Bu nedenle bebekler mümkünse birinci 6 ay yalnızca anne sütü almalı, 6. Aydan sonra ek besinlerle birlikte anne sütüne devam edilmelidir. Ek besinlere geçildikten sonra meyve suyu ve çok karbonhidrat içeren besinlerden uzak durulmalıdır. İleri yaşlarda da sağlıklı beslenme ve günlük en az 1 saat tertipli idman önerilmelidir. Beslenme ve idman birbirinin tamamlayıcısıdır. Çocukluk çağında büyüme ve gelişmeyi bozmamak ismine mutlaka süratli kilo verdirici, çok düşük kalorili , istikrarsız diyetler uygulanmamalıdır. Obezite tedavisinde muvaffakiyetin anahtarı , ailenin tüm fertlerinin iştirakinin sağlanması ve bilinçlendirilmesi ile mümkündür.
Sağlıklı beslenmede anahtar noktalar:
-
Güne kesinlikle kahvaltı ile başlanmalı ve öğün atlanmamalıdır.
-
Ambalajlı besinler, gazlı içecekler ve meyve suları tüketilmemelidir.
-
Yemek sırasında televizyon ve bilgisayar izlenmemelidir.
-
Süt ve süt eserleri, zerzevat , meyve ve tahıllar istikrarlı bir biçimde tüketilmelidir.
