Bütün kanser tipleri içinde deri kanseri en sık görülenidir. Deri kanserinden korunmak için yapılması gereken güneşten korunmaktır. Güneşe çok maruz kalma (bronzlaşma dahil olmak üzere bilhassa su toplaması ile seyreden ikinci derece güneş yanıklığı) deri kanserinin temel sebebidir. Daha az değerli faktörler tekrarlayan tıbbi ve endüstriyel X ışınlarına maruz kalma, yanık yahut yara izi bırakarak güzelleşen cilt hastalıkları, kömür katranı yahut arsenik içeren hususlara mesleksel olarak maruz kalma ve ailede cilt kanseri bulunmasıdır. Açık deriye sahip olup güneş yanığı ihtimali fazla olan bireyler, daha yüksek riske sahiptir. Güneş ışınları deri kanserine sebep olan en değerli neden olduğundan en kıymetli kollayıcı tedbir güneşten kaçınmaktır.
Güneşin dünyaya en dik ulaştığı saatler olan saat 10.00 ile 16.00 saatleri ortasında güneşten korunun. Güneşin yeryüzüne dik ulaştığı saatlerde gölgeniz kendi uzunluğunuzdan daha kısadır. Açık renkli sıkı dokumalı hami giysi ve geniş şapka kullanın. Müdafaa faktörü en az 15 olan güneşten kollayıcı kremler kullanın. 20 dakika güneşte kaldığında güneş yanığı geçiren bir kişi, 15 faktörlü bir güneşten kollayıcı kullandığında 15 kat daha fazla müddet (300 dakika) yanmadan güneşte kalabilir. Bununla bir arada güneşten gözetici kremler kullanarak da güneşte fazla kalınmamalıdır. Zira UVA üzere güneş ışınları ki bunlar derideki bağışıklık sistemi ve deri yaşlanmasında sorumludur, güneş koruyucular olsa da deriye ulaşabilir.
Güneşten gözetici kullanımına çocukluk devrinde başlayın, zira hayat uzunluğu güneşe maruz kalmanın % 80‘i 18 yaş altında olmaktadır. 6 ayın altındaki bebekler uzun müddet güneşe maruz kalmamalı, şayet kalacaksa güneşten koruyucular kullanılmalıdır.
Erken teşhis kesin tedavinin en değerli birinci adımıdır.
Derinizi aşikâr aralıklarla muayene edin. Şayet benlerinizde büyüme değişiklik olursa, derinizde renk değişikliği ve güzelleşmeyen yaralar varsa bir an evvel Dermatoloji Uzmanına muayene olunuz.
Kanser öncesi deri bulguları
Aktinik keratozlar bilhassa güneş ışınlarına çok maruz kalmış açık derili şahısların yüz, el sırtı ve kollarında rastlanılan küçük üzerleri pullu lekelerdir. Tedavi edilmezlerde deri kanserine dönebilir. Şayet erken evrede yakalanırsa buz tedavisi ile çıkartılabilir, kemoterapi ilaçları içeren krem yahut losyonlar kullanılabilir, kimyasal peeling süreci, dermabrasyon,laser tedavisi yahut klasik cerrahi ile tedavi edilebilir. Güneşten koruyucular aktinik keratoz gelişimini engellerler.
Deri kanseri Tipleri:
Üç tip deri kanseri bulunmaktadır:
Bazal hücreli karsinoma-Bu kanser tipi ekseriyetle deride küçük etli kabarıklık formunda sıklıkla yüz, boyun ve el sırtlarında ortaya çıkar. Orta sıra gövdede kırmızı yama şekli alanlar biçiminde görülebilir. Daha sıklıkla açık derili şahıslarda görülür. Bu kansere yakalanan şahıslar açık ciltli ve renkli gözlüdür ve güneş yanığına eğilimlidir. Bu tümörler süratli yayılmaz. 1-2 cm boyutuna ulaşmaları için aylar yıllar gerekir. Tedavi edilmezse; kanserli alan kanamaya başlar, üzeri kabuklanır. Vakit zaman güzelleşip, vakit zaman tekrarlama özelliği gösterir. Bu kanser tipi nadiren metastaz (diğer organlara sıçrama) yapmasına karşın, derinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yakınındaki dokuları harap edebilir.
Squamöz Hücreli karsinoma – Bu deri kanseri deri de kabarıklıklar yahut kırmızı kabuklu yaralar biçiminde ortaya çıkabilir. Squamöz hücreli Karsinoma açık ciltli şahıslarda en sık görülen ikinci kanser cinsidir. Tipik olarak kulak, yüz, dudak ve ağızda görülür. Nadiren esmer şahıslarda de görülebilir. Büyük kitleler oluşturabilir. Bazal hücreli karsinomanın bilakis başka organlara yayılabilir. Erken yakalandığında tedavi oranı yüksektir. Bazal hücreli karsinoma ve Squamöz hücreli karsinomada tedavi başarısı % 95 dir.
Melanom – Bütün deri kanserleri içinde en öldürücü olanıdır. Bazal hücreli ve squamöz hücreli karsinoma da olduğu üzere melanomda da erken teşhis tedavi talihini arttırır.
Melanom melanin denen pigmenti (deriye rengini veren madde) üreten melanosit dediğimiz hücrelerde başlar. Melanin derimizin rengini verir ve güneşten kısmi olarak korur. Melanom hücreleri melanin üretmeye devam eder ve bu nedenle kanser alanı kahverengi yahut siyahtır. Lakin melanom beyaz ve kırmızı da olabilir.
Melanom yayılma özelliği gösterdiğinden kesinlikle tedavi edilmelidir. Melanom dikkat çekmeden süratle büyüyebilir. Çoklukla bir ben olarak yahut kahve renkli bir benin üzerinde yahut yakınında ortaya çıkar. Bedeninizdeki benlerin yerleşimi ve biçiminden haberdar olmalısınız ki, bunlar üzerinde olan değişiklikleri ve yeni ben çıkışını fark edebilesiniz. Yapabileceğiniz en kıymetli adım benlerinizde rastgele bir değişiklik saptadığınızda çabucak bir Dermatoloji uzmanına muayene olmanızdır. Bu sayede derinizdeki melanom tedavi edilebilir etapta iken yakalanmış olur. Çok güneşe maruz kalmaktan, bilhassa güneş yanıklarından kaçınma açık derili bireylerde melanomdan korunmanın en uygun yoludur. Melanomun kalıtsal özelliği de vardır. Ailesinde melanom olan bireylerin riski daha fazladır. Sıra dışı beni olanlar, çok sayıda beni olanlar melanom açısından yüksek riske sahiptir.
Koyu renkli deriye sahip olmak melanoma olma riskini ortadan kaldırmaz. Esmer bireylerde de bilhassa avuç içi, ayak tabanı, tırnak yatağı ve ağızda melanoma gelişebilir.
Melanom kuşkusu oluşturabilecek bulgular: kabuklanma, kanama, sızıntı, üzerinde kabarma, etrafındaki deriye gerçek çıkıntı gösterme, kaşıntı, hassasiyet ve ağrı hissedilmesidir.
Cilt kanserlerine nasıl teşhis konulur?
Deri biyopsisi kanserin teşhisini koydurur. Erken teşhis ve cerrahi tedavi bahtını arttırır.
Dermatoloji uzmanları kanseri erken yakalayabilmek için ferdî cilt muayenesinin değerine dikkat çekmektedir. Derinizdeki çiller, benler ve koyu renkli alanları büyüklük, form ve renk değişikliği açısından gözlemleyin. Rastgele bir değişiklik saptadığınızda Dermatoloji Uzmanına müracaatınız.
Melanoma ilişkin Bulgular
Asimetri – Benin bir tarafının öbür tarafından farklı olması. Benin ortasından hayali bir çizgi çiziniz. Benin her iki yanı tıpkı büyüklük ve birebir formda mi? Melanomda ekseriyetle asimetri vardır.
Sınır Düzensizliği – Melanomun sonu yahut kenarı ekseriyetle pürüzlü, çentikli yahut bulanıktır.
Renk – Yeterli huylu benler rastgele bir renkte olabilir, ancak çoklukla tek renklidir. Melanom ise sıklıkla birden fazla rengi içinde barındırır.
Büyüklük – Uygun huylu benler küçük kalırken melanom büyümeye devam eder. Çoklukla 6 milimetreden büyüktür çaptadır.
Kendinizin yapacağı periyodik muayene melanom ve öteki deri kanserlerinden korunmak için en güçlü silahtır. Melanom lakin erken yakalandığında tedavi edilebilir. Aşağıda belirtilen sırayı takip ederek hiç bir yeri atlamadan tüm deri muayenenizi kendiniz yapabilirsiniz. Kendi deri muayenenizi yapmak için bir uzunluk bir de el aynasına ve ışıklı bir odaya gereksiniminiz vardır.
Gövdenizin ön ve art yüzünü ve de kollar kaldırılarak gövdenin sağ ve sol yanını ayna karşısında muayene edin.
Kolunuzu dirseğinizden kıvırarak avuçlarınıza, kol iç yüzüne ve üst kola dikkatlice bakınız.
Sonra bacaklarınızın ardına, ayaklara, ayak parmak ortalarına ve ayak tabanına bakınız.
Boynun gerisini, saçlarınızı kaldırarak el aynası ile baş derinizi muayene edin.
