Diz ağrıları çeşitli sebeplerden oluşabilir. Kronik diz ağrılarına yol açan en yaygın neden diz kireçlenmeleridir. Sportif faaliyetlerden sonra yahut aykırı bir hareket sonucu gelişen menisküs ve yaçapraz bağ dokusuyırtılması diz ağrılarının nedenleri ortasında ve bu durumlarda genelde cerrahi müdahale gerekebilir.
Bağ dokusu zedelenmeleri ve kısmi yırtılmalarında (cerrahi endikasiyon yoksa) diz ağrıları kronik olarak devam eder ve genelde hareket ile ağrı şiddetlenir.
Diz kireçlenmesi (OSTEOARTRİTİ)
Osteoritler (OA), dejeneratif artritler yahut dejenaretif eklem hastalıkları ismi altında da tanımlanırlar.
Bu hastalık bir küme mekaniksel etkenler sonucunda oluşan eklem kıkırdağının zedelenmesi ve eklem etrafındaki kemiğin dejenerasyonundan ibarettir. Şikayetler eklem ağrısı, hassasiyet, hareket kısıtlılığı, eklem kilitlenmesi ve bazen eklem ödemi olabilir. Değişik etkenler kıkırdak kaybını başlatmaya sebep olabilir. Genetik yapı, metabolik durum ve mekaniksel travmalar kıkırdakta tahribatın başlatılmasına neden olur,zamanla zedelenen kıkırdağın altındaki kemik de savunmasız kalıp bozulmaya başlar. Tüm bu olaylar doğrultusunda oluşan ağrı, hareketin azalmasına ve sonuçta o bölgedeki kasların atrofi (incelme) ve ligamanların gevşemesine yol açar.
OSTEOARTRİTLER Artritlerin en yaygınıdır ve Amerika’da kronik sakatlılığın en başta gelen nedenidir. Osteoartritler 2 ana kategoriye ayrılırlar. Birincil osteoartritte hiç bir altta yatan neden bulunmaz ve bu hastalık tek başına görülür. İkincil (secondary) osteoartritlerde kesinlikle öteki bir hastalık sonucu Osteoartrit gelişir. Birincil OSTEOARTRİT Nedenleri;
Spor ve koşmak, tek başına, rastgele bir kaza kelam konusu değilse, OA riskini arttırmaz. Araştırmalar, OA’ların oluşmasının nedenini eklemlerin maruz kaldığı mekanikal gerilimler olduğunu kanıtlamış. Çok kilo alma, spor yapmama, gereğince hareketli olmamak vakit içinde kasların ve ligamanların güçsüz ve istikrarsız olmasına yol açar bu da bedenin tüm yükünü eklemlere taşıtmak demektir. Şikayetler ve Bulgular:
Ana şikayet akut ağrıdır. Ağrı, hareketin azalmasına ve eklem sertleşmesine (stiffness) neden olur. Ağrı genelde kesici bir ağrıdır ve bölgenin kasları ve tendonlarında yanma hissi olarak tanım edilebilir. OA li eklemin etrafındaki kaslar ve tendonlarında kasılmalar yaşanabilir. Bazen eklemde su toplanabilir.
Nem ve soğuk hava eklem ağrılarını birden fazla şahısta arttır. Osteoartrit genelde, elleri, ayakları, beli, kalça eklemini ve dizleri tesirler. Yaşlılıkla temaslıdır fakat yaşlılık onun nedeni değildir. Kimi 80-90 yaşında şahıslarda rastgele osteoartrit bulgularına klinikal ve işlevsel olarak rastlanmamıştır. Yaşlanmayla bir arada genelde eklemde su ve proteoglycan oranı azalır. Proteoglycanlar, kollajen fiberlerini korur, onlar azalınca kollojen fiberleri dejenerasyona daha müsait olur ve tahribat başlar. Eklem kapsülünün etrafında bazen hafif bir iltihap oluşabilir. (romatoid artrit kadar fazla iltihap ve şişme olmaz) bu iltihap bozulan kıkırdağın eklem ortası sıvıya (synovsal sıvı) akması sonucu oluşur.
Birincil osteoartrit, kronik dejeneratif bir hastalıktır. Osteoartritlerin ilerlemesiyle, tutulan eklem daha büyür ve ağrı çoğalır ve genelde gün uzunluğu hareketlilik hastanın kendini daha makus hissetmesine neden olur. Tam bilakis romatizmal artritlerinde eklem kullanıldıkça ağrı azalır. Parmaklar üzere küçük eklemlerde sert ve kemiksi çıkıntılar görülebilir. (Herberden’s nodes) bunlar ağrılı olmayabilir ancak büyük ölçüde eklem hareketlerini kısıtlarlar.
İkincil OSTEOARTRİT nedenleri:
Başka faktörler OA nedenidir lakin sonuçta patoloji motamot birincil OA üzeredir. İkincil Osteoartritin nedenleri:
*Doğumsal eklem hastalıkları
*Diabet
*İltihabi hastalıklar (Romatoid artrit, Perthes, Gut vs.)
*Kaza sonucu eklem zedelenmeleri
*Septik artrit (eklem enfeksiyonu)
*Marfan sendromu *Obezite
*Wilson hastalığı ve…
OSTEOARTRİT tedavisi:
Osteoartritden bahs edilince, eklemi oluşturan tüm yapıların yani eklem kıkırdağı, eklemi saran çeşitli bağ dokuları, eklem sıvısı ve hatta eklem etrafındaki kasların etkilenmesi ve değişik derecelerde tahribatların başlaması ve vakitle yerleşmesi kelam konusu .
Diz ağrıları, günümüzde eklem ağrılarının en yaygınıdır. Başta gelen diz ağrıları nedeni de eklem kireçlenmeleri ve ya Osteoartritlerdir. Bugünkü hayat kurallarımız yani hareket ve kas sistemimizin eskilere göre sistemli olarak hareket zorunda kalmaması, kilo artışları, saf ve doğal kalsiyum kaynaklarını az tüketmek üstelik gazlı içecekler tüketerek alınan kalsiyumun emilmeden atılmasını sağlamak, güneşe daha az maruz kalmak (D vitamini eksikliği) Osteoartrit zincirinin halkalarıdır diyebiliriz.
İltihap önleyici (antienflamatuar) ilaçların kullanımı ağrılar çok fazla olmadığı takdirde önerilebilir, Hafif ve ilerlememiş hadiselerde iltihabı azaltır (ağrının başladığı birinci aylarda), ağrıları dindirir. Vakit ilerledikçe tahribatın artmasıyla ilacın tesirleri sonlu kalabilir ve ilacın dozu arttıkça maalesef yan tesirler baş gösterebilir (Gastrit, reflü, böbrek yetmezliği vs ).
Diz kireçlenmelerinin tedavisinde ağrı kesici ilaçlar en yaygın önerilen ve kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar ağrıyı kullandığınız surece yok eder ve ya azaltır. Bu ilaçlar yalnızca ağrı ihtarının beyefendisine erişmesini engellemekteler. Asıl ağrıya sebebiyet veren sorun yerinde ve durum ilerlemekte. Bu tesir genelde buna benzetilir; bebeğiniz ağlıyor ve siz ağlamanın asıl nedenini (açlık, altının ıslak olması, gaz çıkarma isteği vs) bulup çözmek yerine onun ağzını kapatıyorsunuz ve ya ağrılı dişinizi bir dişçi tarafından tedavi ettirmek yerine ağrı kesici ilaçlar ile bekletip dişinizin kaybedilmesine sebep oluyorsunuz. Ağrı kesici ilaçların kullanılması yalnızca akut periyot için (ilk 2 hafta) önerilir ve şayet hala diz ağrıları devam ediyorsa nedene yönelik tedavinin başlatılması mutlaka daha hakikat bir karar olacaktır. Unutmayalım ki bedenimiz ve organlarımız en bedelli varlığımız ve bu kompleks sistemin tek alarm sistemi ağrıdır.
Özetle, tüm kronik ağrılı hastalıklarda amaç ağrıya neden olan proseyi yavaşlatmak ve tahribatı ,düzensizliği denetim haline alıp mümkün ise durdurmak. Bu kademede, gerçek bir ameliyat endikasiyonu kelam konusu değilse, hastanın hayat kalitesini yükseltmeği yani ağrısız ve dinamik bir hayatı öngörerek çağdaş tıp ve tamamlayıcı tıp imkanlarından yararlanmak lazım. Kronik ağrı tedavisinde hayat beklentisi ve yaş oranı en yüksek olan Kanada ve İngiltere üzere ülkelerde Soft Laser ve Elektroakupunktur tedavisi) Osteoarterit Tedavisinin Standart Protokolunde yıllardır yer almaktadır. Sonuç olarak: yan tesiri olmayan bir tedavi ile azamî güzelleşmenin sağlanması, yaşlıların ağrı çekmeye mahkum kalmamaları, daha dinamik olmaları ve ilaç kullanımına bağlı organ yetmezliğinden madur olmamalarınını vurgulayabiliriz.
Bilimsel Araştırmalar sonucu dünya Ağrı tedavi merkezlerinde uygulanan usullere bir göz atalım :
Soft laser tedavisi:
Cold lazer yahut soft lazer tedavisinde ışık gücü hücreler tarafından emilir. Bu gücün özelliği fizyolojik dozda olmasıdır yani tedavi uygulandığı andan itibaren tamir işleyişi hücresel bazda başlatılır (photobiotherapy). Her nedenden ötürü olursa olsun, ziyan görmüş bölgenin hücreleri etkilenir. Hücresel güç (ATP) üretimi azalır ve ya duraklar sonuçta, hücre mambranı (hücrelerin bütünlüğünü sağlayan zar) su istikrarını kaybeder. Bozulmak üzere olan hücrelerde protein sentezi (üretimi) de duraklar. Hücre bütünlüğü sağlanması için özel proteinlerin sentezi (üretimi) koşul. Bu protein üretim düzenekleri çok hassastırlar ve dış etkenlerden (fiziki travma, gerilim, oksijen azlığı, kan akışında meydana gelen etkenler) etkilendiklerinde, kısır döngü başlamış olur ve tahribatın boyutu gittikçe artar. Ağrı bir uyarıcı ve savunma düzeneği olarak başta gelen belirti olabilir. Tedavi tekniği ana sorunu çözmek istikametinde olursa,mesela damarlardaki oxigenasyonu sağlamak, düzenlemek, bağışıklık sistemini uyarmak üzere; hastalık derinleşmeden tedaviyle daha kısa vakitte güzelleşebilir. Hücre metabolizması dengelenir, güç (ATP) üretimi desteklenir, protein sentezi uyarılır buda hücrelerin işlevlerinde düzelme demektir. Ağrı kesiciler bu durumlarda ağrıyı bastırdıkları için semptomatik tesire sahiptirler ve tedavi edici tesirleri kelam konusu olamaz.
Elektroakupunktur tedavisi:
Elektro Akupunktur ve Akapunktur diz ağrıları için çok tesirli bir tedavi formülüdür. OA olan hastaların hem diz ağrılarını dindirir hem de diz işlevini büyük bir ölçüde düzgünleştirir, bu yüzden tesirli bir tedavi metodu olarak ABD ve Avrupada Çağdaş tıbbın OA standart tedavi protokolünde yer almaktadır. Akupunktur iğneleri ile yahut iğneden hoşlanmayanlar için elekro bantlar ile yapılmaktadır, ağrı tedavisinde çok tesirli, daha süratli sonuç alabildiğimiz bir Modalitedir. Beden Akupunktur noktaları ve trigger noktalarına, her hastalığa nazaran makul küme noktalar seçilip ve gereken frekans ayarları yapılır, her seansta noktalara 15-30 dakikalık elektrostimulasyon verilir. Bu tedavi kulak akupunkturu ile kombine yapılınca daha tesirli olmakta ve bedeni sistemik bir halde harekete geçirmekte. Ayrıyeten elektroakupunktur ve elektrolipoliz karın ve kalça bölgesinde lokal tesir yaparak selülit manzarasını azaltmakta ve karın bölgesini daha sıkı bir hale getirmektedir.
Soft Laser ve Akupunkturun diz ağrıları için ağrı kesicilere üstünlükleri nelerdir?
British Medical Journal da 4.kez yayınlanmış olan İSWEÇ Lazer kurumunun yaptığı bilimsel araştırmalar, Soft Lazerin onarıcı tesirleri ve bu tedavinin Osteoartrit hastalarının güzelleşmesinde,ilaç tedavisine (NSAİDs=Non Steroidal Anti İnflammatory Drugs) üstünlüklerini ortaya çıkardı. Bu araştırmada 10.845 hasta 3 denetim kümesine ayrılarak yapılmıştır. Ağrı kesicilerin Akut durumlarda,kısa vadeli kullanımda yararlarını göz gerisi etmeden, kronik hastalıklarda uzun vadeli kullanımda, önemli yan tesirlere ve organ bozukluklarına yol açmasını da önemsemeliyiz. Yalnızca İngiltere de senede 2000 kişi ağrı kesicilerin (NSAIDS) yarattığı yan tesirleri sonucunda hayatını kaybediyor,çünkü 8.5 milyon osteoartrit hastaların yarısı tertipli olarak ağrı kesici ilaçları kullanıyorlar. (Swedish Laser Medical society) Cold lazer tedavisinde uygulanan lazer düşük şiddetli lazer gücüdür ve tesirleri tanıdığımız yakıcı lazer ile kıyaslanamaz. Soft lazer maksat bölgenin hücrelerini uyarır ve güzelleşme ve tamirat prosesini başlatır. Foton gücü (Lazer işığının güç zerreleri) uygulana bölgede bölgesel tesirlerin yanı sıra, o bölgenin kan damarlarında kan ve bağışıklık sistemi hücrelerininde bir grup olumlu ihtarlar yarattığı için sistemik tesire de sahıp. Bu işlevler sayesinde enflamasyon(iltihap)ve ağrı birinci tedaviden itibaren, hafiflemeye başlar. Bu tedavi formülünde kullanılan lazer özel frekans ve gücünden (intensity) ötürü ağrısız ve büsbütün yan etkisizdir.
Tedavi nasıl yapılır?
Tedavi planında yer alan noktalara 30 saniyeden birkaç dakikaya kadar lazer uygulanır.Tedavi seansından sonra çabucak olağan günlük hayat ve faaliyetlere başlanabilir, rastgele bir kısıtlama ve yan tesir yoktur. Genel olarak tedavinin müddetini ve kaç seanstan oluşacağını,durumun Akut yahut Kronikleşmesi belirler. hastalık belirtilerinden 6-8 aydan az bir vakit geçmişse tedavi azamî etkiyi sağlar ve birden fazla vakit şaşırtan bir halde şikayetler büsbütün ortadan kalkabilir. (mesela tendonitler ve bursitlerde, spor zedelenmelerinde) 1 seneyi geçen hastalıklarda güzelleşme, patolojinin çeşidine, sistemik bir hastalığın eşlik edip etmediğine, ve tahribatın şiddetine nazaran, aşikâr oranlarda sağlanabilir. Kronik diz Osteoartritlerde en az %40-75oranında ağrıda azalma ve %50-60 eklem hareketlerinde rahatlama beklenir. Bu oranlar Romatizmal eklem hastalıklarında(Lazer tedavisinin ödem ve iltihaplarda olan tesirinden dolayı), yeni başlamış olan Osteoartritlerde çok daha yüksektir. Araştırma:
National center for complementary & Alternative Medicine ve National İnstitut of Arthritis, NIH nezareti altında 510 OA hastasında kapsamlı araştırma sonucu OA hastalarının tedavisinde akupunkturun güçlü tedavi edici tesiri bilimsel olarak kanıtlanmış,bu yüzden Akupunktur Amerika da osteoartritlerin standart tedavi protokolünde kıymetli bir yer kazanmıştır. (National ınstitutes of health) 20 milyon Amerikalı osteoartrit hastası ve bu hastalık erişkinler içinde fizikî sakatlığın en değerli nedeni sayılır (Barnes P,Berman BM,May 2004), bunun için osteoartrit belirtilerini denetim altına almak hayat kalitesini büyük ölçüde yükseltmek demektir.
Önemli not: eklem tahribatının şiddeti ve kronikleşmesi tedaviye karşılık oranlarıyla aksi bir ilgide. Nedene yönelik, Onarıcı Tedavi başlanmasında geç kalınırsa yaş ilerledikçe hareket değerli ölçüde gittikçe kısıtlanır ve hayat kalitesi düşer. Ağrı kesici ilaçlar ile maalesef yalnızca vakit kaybına uğrayıp bölgedeki ağrıya neden olan patolojinin daha da yerleşmesine yol açılır.
