Dört Temel İşlevsiz Davranış Biçimi

John Gottman (1999), ilişkilerin bitmesine yol açabilecek dört temel işlevsiz davranış biçimini ortaya koymuştur. Bunlara Mahşerin Dört Atlısı denilmektedir.

Aşağılama: Partnerlerden birini diğerinden üstün görmesi ve diğer partneri aşağılaması, “Çok beceriksizsin” “Ben sana söylemiştim.” “Bu yaptığın tam bir aptallık.” vb. aşağılama ifadelerinin kullanılmasıdır. Aşağılama yerine ilişkilerde olması gereken takdir etme ve saygı duymadır. Partnerinizin yaptıklarına ve kişiliğine saygı duymak, başarıları, davranışları için onu takdir etmek ilişkiyi güçlendirecektir.

Eleştiri: Karaktere ve kişiliğe yönelik olumsuz ifadelerdir. Şikâyet ve eleştiri birbirleriyle aynı değildir. “Sürekli kendin hakkında konuşmandan bıktım, ne kadar bencilsin.” ifadesi eleştiriyken; “Sen sürekli kendin hakkında konuştuğunda kendimi önemsiz hissediyorum, lütfen bu konuda daha dikkatli olur musun?” şikâyettir. Olması gereken “sen” ifadesiyle eleştiride bulunmak yerine “ben” dilini kullanmak ve duyguları, düşünceleri ifade etmektir.

Sürekli Savunma Halinde Olma: Çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan, karşı tarafın  söylediklerini duymadan sürekli kendini savunmasıdır. Eleştirlen taraf doğal olarak savunma  pozisyonuna girer; “sorun bende değil sende” mesajı içerdiğinden çatışma artarak devam eder. “Bu  senin hatan.”, “Bunun sorumlusu sensin.” , “Asıl sen bunu daha çok yapıyorsun.” gibi ifadeler  savunma ve aynı zamanda da suçluluk içerir. Olması gereken sadece kendini savunmaya çalışmak  değil, çatışma anında sorunun kendiyle ilgili olan bir kısmını kabul etmek ve sorumluluğu  üstlenmek, duygu ve düşünceleri içeren konuşmalar yapmaktır. 

Duvar Örme: Tartışma sırasında çiftlerden birinin fiziksel ve ruhsal anlamda iletişimi kesmesi,  konuşmaması, küsmesi ya da suskun kalmasıdır. Bu davranış biçimi karşı tarafa “sen değersizsin”  mesajı verdiğinden ilişkiler için tehlikelidir. Olması gereken sakinleşmek için alan oluşturmak ve  sakinleştikten sonra sorun hakkında konuşmaktır.