Baharın gelmesi ile birlikte daha uzun, daha sıcak günlere ve plaj tatili günlerimize yaklaşıyoruz. Masmavi deniz ve beyaz kumları görmek, uzanmak ve güneşin tadını çıkarmak için sabırsızlanıyoruz.
Ancak; güneşin, cilt kanserinin en ölümcül tiplerinden biri olan Melanom’a neden olduğunu unutmayın. Erken teşhis edildiğinde Melanom tedavi edilebilir bir kanserdir, ekseriyetle lezyonun kolay eksizyonu ve bir dermatoloğun yakın takibi gerekir. Bununla birlikte, erken teşhis edilmediğinde Melanom’un çok süratli bir halde başka organlara yayılabileceği ve ölümcül olduğu unutulmamalıdır.
UV ışınlarına maruz kalma, Melanom ve Melanom olmayan deri kanserlerinin gelişimi için bilinen bir risk faktörüdür. Güneşe maruz kalmanın, kanser gelişiminde, DNA hasarına ve immun sistemin baskılanmasına neden olduğu bilinmektedir. Toplam kümülatif güneşe maruz kalma, skuamöz hücreli ve bazal hücreli kanserlerin gelişimiyle bağlı iken, ağır aralıklı güneş maruziyeti Melanom gelişimi ile ilişkilendirilmiştir.
Ayrıca, güneş yanığı hikayesinin de bilhassa Melanom gelişiminde kıymetli bir risk faktörü olduğu bilinmektedir.
Melanomun nedeni çok faktörlüdür. Genetik yatkınlığa ek olarak, açık cilt, kırmızı saç, çil ve güneş yanığına yatkınlık üzere fenotipik özellikler, güneşli yerlerde yahut yüksek rakımlarda yaşayan bireylerin Melanom riskinde artışa neden olur.
Aralıklı güneş ışığına maruz kalan şahıslar Melanom gelişimi açısından en yüksek risk altındadır. Kapalı meslek kümelerinin tatillerde ağır güneş maruziyeti ile birlikte öncelikle aralıklı UV radyasyonuna maruz kalan beden bölgelerinde Melanom’un gelişme eğilimi gösterdiği görülmüştür. Örneğin, erkeklerde ekseriyetle sırt etkilenirken, bayanlarda ise ekseriyetle alt bacaklar etkilenir.
Melanom gelişme riski daha yüksek açık ciltli, kırmızı saçlı, çilleri ve kalıtsal gen mutasyonları olan insanlarda, güneşten korunma son derece kıymetlidir. Melanom önlemede güneş koruyucunun rolü biraz tartışmalı olsa da yapılan çalışmalar, güneş kremi kullanıldığında 10 yıla kadar Melanom gelişimini önleyebileceğine dair güçlü ispatlar ortaya koymuştur.
18 yaşından itibaren, nizamlı cilt muayeneleri yapılmalıdır. 100’den fazla ben, ailede cilt kanseri hikayesi, çoklu güneş yanığı hikayesi varlığında ve 40 yaş üzerinde yılda en az bir defa cilt muayenesi yaptırmalısınız. Melanom, var olan benlerden yahut ben üzere görünebilen yeni bir nokta halinde gelişebilir. Bu nedenle, değişen bir kahverengi lekeniz varsa dermatoloğunuzla görüşün.
Dermatoloğunuzla yıllık tam cilt taramaları yapın!
Şüpheli lezyonlar için benlere aylık olarak bakın. Benleri incelerken (parmak ortaları ve beden art kısmı dahil) aşağıdakilere bakılması gerekir;
A. (Asymmetry) Asimetri; lezyonun bir yarısı oburuyla eşleşmiyor ise,
B. (Border) Kenar; kenarları sistemsiz ise,
C. (Color) Renk; renk dağılımı homojen değil ise,
D. (Diameter) Çap; boyutu 6mm’den büyük ise,
E. (Evolution) Gelişim; bir benin doğal seyrinin dışında gelişen her türlü değişikliktir.
Yüzeyi düz bir bende kabarıklık oluşması, bende kaşıntı başlaması, kanama olması, Melanom gelişim riski açısından değerlidir.
Ciltteki bir lezyon gözle görülür biçimde değişmiş yahut bu kriterlerden rastgele birini karşılıyorsa, dermatolog tarafından denetim edilmelidir.
Yaz mevsiminin yaklaşması ile birlikte, güneş müdafaa ve önleyici önlemler açısından birtakım hayat kurtaran tedbirleri hatırlamanın tam vakti olduğunu düşünüyorum. Daha evvel sıkça duyulan bu bilgileri alışkanlık haline getirmek gerekmektedir. Düzgün güneş müdafaa uygulamalarını izleyerek, cilt kanseri riskinizi azaltacak ve kahverengi lekeler ve kırışıklıklar üzere görünür yaşlanma belirtilerini çarpıcı bir halde engelleyeceksiniz. İşte size 7 ipucu;
1. Her gün sistemli, cilt tipine uygun güneş kremi kullanın.
Evet, güneşi görmediğiniz günlerde bile!
2. Dışarıda 2 saatlik kuralları izleyin.
Güneşte vakit geçirmekten korkmayın, yalnızca iki saatte bir SPF eserinizi tekrar uygulamayı unutmayın. Ve, güneş ışınlarının en ziyanlı olduğu saatlerde (10.00-15.00) gölgede bulunmaya ihtimam gösterin.
3. Dağarcığınızdan ‘’bronzluk” sözünü eleyin.
4. Yılda bir sefer tam beden taraması yaptırın.
5. Geniş kenarlı şapka kullanın.
6. Antioksidanlara kıymet verin.
Cildiniz topikal bir C vitamini eserinin günlük kullanımından küçük bir yardımla kendini güneşe karşı daha âlâ koruyabilir.
