Ergenlik; doğumda faal olup daha sonra baskılı halde olan kimi hormonların tekrar aktivite kazanmasıyla başlar. Bu periyot klinik olarak, cinsel gelişimin birinci bulguları olan göğüs büyümesi, erkeklerde yumurtalık boyutlarının artması ile kendini muhakkak eder. Cinsel gelişmenin sona ermesi ve uzunluktaki uzamanın bitmesi ile ergenlik periyodu sona erer. Adölesan devrinin tanımı ise biraz farklıdır. Adölesan periyodu puberte ile başlar, fakat ergenlik devrindeki büyüme ve gelişme sona erdikten sonra da bireyin psiko-sosyal olgunlaşması gerçekleşene kadar devam eder.
Ergenliği başlatan ya da geciktiren etmenler aşağıda gösterilmiştir. Halde de görüldüğü üzere ağır gerilim ve ağır antrenman, ağır beslenme bozukluğu, kronik hastalıklar ergenliği geciktirici tesirler gösterirken; âlâ beslenme, sosyoekonomik durumun yüksek olması, sıcak ülkelerde yaşama, siyah ırk üzere etmenler ise ergenliğe daha erken girilmesine neden olabilirler.
Ülkemizde yapılan araştırmalara nazaran kızlarda ergenlik yaklaşık 10 yaşında, erkeklerde ise 11.5 yaşında başlamaktadır. Ergenlikle ilgili başka belirtilerin ortaya çıkma yaşlarını tabloda görmek mümkündür.
Ergenlik periyodunda büyümesi birinci evvel başlayan ve birinci evvel tamamlanan kısım bacaklardır. İkinci sırada kızlarda kalça büyümesi, erkeklerde ise göğüs çapının büyümesi yer alır. Bu da omuz genişliğinin artması ile aşikâr olur.
Boyca hızlı uzama atağı kızlarda 12, erkeklerde ise 14 yaşında doruk noktasına ulaşır. Bu devirde kızlar yılda yaklaşık 9 cm uzarken, erkeklerde yıllık uzama10 cm civarında olur. Kızlar 14, erkekler ise 16 yaşına geldiklerinde erişkin uzunluklarının yaklaşlık %98 ine ulaşmış olurlar.
Ergenlik devrinde; kalp,akciğerler, karaciğer,dalak, pankreas, tiroid bezi,böbrek üstü bezleri ve yumurtalıklar yaklaşık 1 misli büyürler. Bademcikler, geniz eti ve başka lenf bezleri ise küçülürler.
Erkeklerde ergenlik gelişiminde sıra; yumurtalıkların büyümesi, pubik bölgede kıllanma, penis büyümesi, koltuk altında kıllanma, makat etrafında kıllanma ve yüzde kıllanma biçiminde olur. Bu süreç yaklaşık 3 yılda tamamlanır. Erkeklerde ergenliğin en değerli göstergelerinden biri ses kalınlaşmasıdır. Yaklaşık 13 yaşında seste çatlaklık halinde başlar ve 15 yaş civarında erişkin ses kalitesine yaklaşır. Adölesan periyot bitimine kadar sesteki olgunlaşma devam eder.
Kızlarda ergenlik gelişimi ise sırayla; yumurtalık, rahim, vajina gelişimi, göğüslerde büyüme, pubik kıllanma ve koltuk altı kıllanması biçiminde olur ve daha sonra adet devri başlar. Kızlarda yüzde aknelerin çıkma yaşı yaklaşık 13-13.5 dur. Adetlerin birinci 1-1.5 yıl sistemsiz olması olağandır. Şayet birinci adet görme yaşı 10.5 yaşından evvel ise kesinlikle pediatrik endokrinoloji uzmanı tarafından görülmeli ve psikososyal örselenmeyi engellemek için gerekirse ergenliği durdurucu ilaçlar kullanılmalıdır.
