Çok sık karşılaşılan cilt hastalıklarından birisi olan akne vulgaris (sivilce), bilhassa ergenlik periyodunda sık görülen, etiyolojide birçok faktörün rol oynadığı, kıl folikülü (kökü) ve yağ bezinden oluşan yapının (pilosebase ünite) kronik, inflamatuar bir hastalığıdır. Dermatoloji Uzmanı Dr. Yeliz Karakoca akne vulgaris ve tedavileri hakkında bilgi verdi.
Tüm toplumlarda, akneler ergenlik periyodunda sık görülse de hem bayanda hem erkekte, her yaşta görülen bir hastalıktır. Toplumda görülme sıklığı yüzde 80′ in üzerindedir. Ergenlik devrinde ise %90-95 olarak belirtilmektedir. Ekseriyetle ergenliğin birinci belirtisi olarak ortaya çıktığından halk ortasında “ergenlik sivilcesi” olarak isimlendirilir.
Yoğun Gerilim Cildinize Ziyan Verebilir
Uzm. Dr. Yeliz Karakoca , ‘’ Akne, sıklıkla yüz olmak üzere derinin yağlı bölgelerine sırt, göğüs, omuz ve kol üst bölgelere yerleşir. Akne oluşumunda yalnızca tek bir faktör tesirli değildir; genetik yatkınlık, hormonlar, propionibacterium acnes isimli bakteri kıymetli rol oynar. Artan sebum (yağ) salgısı, kıl folikülündeki keratinositlerin çok çoğalması ve propionibacterium acnes ile bakteriyel kolonizasyon akne hastalığının temel nedenidir. Sigara kullanımı, diyet, gerilim üzere bir çok faktör de etiyolojide tesirlidir. Bedende erkeklik hormonu olarak isimlendirilen androjen hormonu üretimi 11 – 14 yaş aralığında en üst düzeye ulaştığını tabir eden Dr. Karakoca şu mevzulara dikkat çekti: ‘’ Androjenler tarafından uyarılan yağ bezleri cildin korunmasında misyon alan sebumu daha fazla üretmeye başlarlar. Çok üretilen yağ, kıl folikülünün içinde birikir ve follikülün tıkanma ve komedonlara neden olma ihtimali artar. Yağ bezi kanalı tıkanıp ve içi yağ ile dolduğunda bu bakterilerin üremesi için uygun ortam oluşur. Bakterinin ürettiği kimyasallar follikül içinde ve cilt yüzeyinde inflamasyona (iltihap;kızarıklık, şişlik, ağrı) neden olur. Sonuçta farklı klinik özelliklere ve şiddete sahip sivilce tipleri ortaya çıkar. Bazen siyah (açık) ya da beyaz (kapalı) noktalar (komedon) biçiminde hafif şiddetli akne görünür. Bazen de kırmızı kabartılar, iltihaplı sarı-yeşil uçlu kabartılar, ağrıya neden olan nodüller ve kistler oluşmaktadır. ‘’ halinde konuştu.
Sivilceyle Savaşmayın, Kalıcı Lekeler Bırakabilir
Stresin akneyi alevlendirebileceğini belirten Dr. Karakoca, ‘’Stresli bir devir genelde öğrenciler için imtihan periyotlarıdır. Bu periyotta sivilceleriniz artabilir. Adet devrinde, hormon ölçüsü değiştiğinden, sivilceler çoğalabilir. Ayrıyeten var olan bir sivilceyi sıkmak, durumu daha da kötüleştirir. Hem cilde ziyan verir hem de sivilcelerin artmasına neden olur. Güneş ışığı, aknenin uygunlaşmasını kolaylaştırır. Lakin uzun müddet güneşte kalmak ciltte oluşabilecek lekeleri arttırır. Ayrıyeten terlemek, sivilcelerin artmasına neden olur. Akne lezyonlarını kapatmak için ağır ve uygunsuz kozmetik eserleri kullanmak derideki gözenekleri tıkayarak, hastalığın artmasına neden olabilir. Cildi çok fazla kurutan sabunlardan, temizleyicilerden uzak durmanız gerekir. Temizleyicilerin, cildin doğal ph’ına yakın olmasına dikkat edilmelidir. Çok fazla yıkamak var olan esirgeyici bariyeri bozarak cilde ziyan verir. Mutlaka sivilceyi sıkmak, oynamak önerilmez. Sıkılan aknede iltihap yayılabilir, kızarıklık artabileceği üzere, iz kalma riski de artar. Birtakım akne tiplerinde lakin tabip nezaretinde akne lezyonları boşaltılabilir. ‘’ dedi.
Uzm. Dr. Karakoca , ‘’ Aslında akne her mevsim tedavi edilebilir lakin tedavide kullanılan ilaçların deride oluşturabileceği yan tesirlerini ve oluşan tepkilerin güneşle olumsuz etkileşimini göz önünde bulundurduğumuzda leke oluşumunu en aza indirmek hedefiyle en uygun vakit güneş ışınlarının az olduğu kış mevsimidir. Akne tedavisinde tesirli olan ve ağızdan alınan kimi antibiyotikler ve A vitamini ilaçları da güneşe karşı hassasiyeti artırır. Ayrıyeten bu ilaçlar cildin kurumasına neden olur. Bu durumu önlemek için önerilen kremlerin yaz aylarında kullanılması hastalar için konforlu değildir. Zira yaz aylarında terleme ile bu kremlerin tesiri kısa vakitte geçer. ‘’
Sivilce Nasıl Geçer? İşte Tedavi Yöntemleri
Akne tedavisinde çok sayıda kullanılan ilaç var olduğunu belirten Dr. Yeliz Karakoca Başaran, “Tedavi için uygulanan yüzeysel peeling daha çok hafif akne, siyah ve beyaz nokta tedavisinde ve ikincil olarak lekelerin tedavisinde de tercih edilmektedir. Akne vaktinde tedavi edilmediğinde iz bırakarak iyileşebiir. Tedaviye geç karşılık veren bir cilt hastalığı olduğundan nizamlı ve sabırlı bir tedavi süreci gerektirir. Yapılan en temel yanlış ise tedavide geç kalınmasıdır.”