Ergenlik, kızlarda 8-13 yaşları ortasında ve erkeklerde de 9-14 yaşları ortasında başlamaktadır. Ergenliğin birinci bulgusu kızlarda göğüs büyümesi ve erkeklerde testis büyümesidir. Ergenlik, nadiren kasık kıllanması ile de başlayabilir.
Erken ergenlik, kızlarda 8 ve erkeklerde 9 yaşından evvel ergenliğin başlamasıdır. Erken ergenlik, kız çocuklarında daha sık görülmekle birlikte erkek çocuklarında da görülmektedir.
Dünyada ve ülkemizde son yıllarda erken ergenlik artmaktadır. Erken ergenliğe neden olan durumlar incelendiğinde çocukların büyük çoğunluğunda (%75-90) önemli bir neden saptanmayıp “idiopatik” yani “sebebi belirli olmadığı” ortaya konmaktadır. Lakin altta yatan bir hastalıktan ötürü da erken ergenlik olabilir. Yani diğer bir hastalığın birinci göstergesi erken ergenlik olabilir. Bu nedenle erken vakitte hastalığın saptanması ve tedavide geç kalınmaması kıymetlidir. Yoksa önemli sıhhat sorunları ortaya çıkabilir. Öbür taraftan çocukluk yaşlarında obezitenin artması, erken ergenlik mümkünlüğünü da arttırmaktadır. Zira obez çocuklarda artan östrojen, ergenlik gelişimini hızlandırır. Bu nedenle obezitenin çocukluk yaş kümesinde önlenmesi, erken ergenlik için de yararlı olacaktır.
Gıda katkı unsurları, böcek ilaçları (pestisitler), kozmetik eserler ve oyuncaklar içindeki kimyasallar, erken ergenliği başlatabilmektedir. Ayrıyeten soya, lavanta yağı, rezene çayı ve arı poleni üzere doğal olduğu ileri sürülen eserlerin kullanımı da erken ergenlik gelişimine yol açabilir. O nedenle piyasada bulunan ve doğal bitki özleri olduğunu sav eden eserler de, çocuk sıhhati acısından risk teşkil edebilir. Öteki taraftan çocuklar için cazip olan abur cuburların imalinde kullanılan besin katkı hususları de erken ergenlik acısından risk teşkil edebilir. Zira tüm bu eserler, endokrin bozucu olarak isimlendirilen ziyanlı hormonlar içerebilmektedir. İnsan ömrünün en hassas periyodu olan çocukluk çağında bu ziyanlı eserler kullanıldığında, ileriki yaşlarda birçok olumsuz tesir ortaya çıkabilir.
Meme büyümesi, koltuk altı ve kasık kıllanması, uzunluk uzamasının hızlanması, sivilce, saçların yağlanması, ter kokusu, penis ve/veya testis büyümesi, davranış değişiklikleri ve vajinal akıntı erken ergenliğin esas bulgularıdır. Çocukta bu bulgulardan birinin erken yaşlarda saptanması (kızlarda 8 yaş erkeklerde 9 yaşından önce) aile için uyarıcı olmalıdır. Ayrıyeten erken ergenliği olan çocuklarda baş ağrısı, kusma, nöbet geçirme, çok su içme, çok idrar yapma ve görme sorunları de olabilir. Bu şikayetlerin ne vakit çıktığı ve ne kadar süratli ilerlediği de çok kıymetlidir. Zira altta yatan önemli bir hastalığın birinci göstergesi erken ergenlik olabilir. Bu nedenle teşhisin en erken vakitte konması, hayati ehemmiyete haizdir. Aksi halde teşhiste geç kalınırsa hayatı tehdit edebilir.
Ergenlik bulguları başlayan çocukların, dikkatli bir biçimde muayene edilmesi gerekmektedir. Hem çocuğun gelişimi, ergenliğinin evresi hem de altta yatabilen hastalıkların bulguları değerlendirilmelidir. Böylelikle hem şimdiki hem de gelecekteki durumu (boy, adet vs) dikkate alınmalıdır. Bundan sonra kemik olgunlaşmasını pahalandırmak için kemik yaşı bakılmaktadır. Kemik yaşı, çocuğun gelişimi, ergenlik durumu, ileriki hayattaki uzunluğu vs hakkında ipuçları vermektedir. Ayrıyeten kanda hormonal testler ve radyolojik görüntülemeler ile teşhis katılaşır.
Erken ergenliği olan çocukların, vaktinde teşhis konulup tedavi edilmeleri çok kıymetlidir. Aksi halde çocuğun erken adet görmesine (10 yaşından önce), uzunluğunun kısa kalmasına ve göğüs üzere östrojene hassas dokularda birtakım olumsuz durumların oluşmasına neden olabilir. Bu durumda küçük yaşlarda adet kanamaları olan kızların, hem küçücük vücutları için hem de ruhsal duygulanımları için ağır bir yük oluşturmaktadır.
Erken ergenliğe giren çocuklarda depresyon, yeme bozuklukları, davranış bozuklukları üzere birçok psikiyatrik bozukluğun riski çok daha artar. Ayrıyeten erken ergenliğe giren çocuklar, yaşıtlarına nazaran yüksek telaş ve olumsuz vücut algısı gösterdiği saptanmıştır.
Bu çocuklar, hem ailesiyle hem de yaşıtlarıyla ilgili daha fazla ruhsal zorluk yaşadıklarını görülmektedir. Kendini beğenmeme, dış görünüşüne bağlı olarak özgüveninin azalması, farklılıkları nedeniyle yaşıtları tarafından sevilmeyeceğine dair endişe ve kaygı, karşı cinsiyetle arkadaşlıkta sıkıntılar, riskli cinsel hareketlerde bulunma ve cinsellik hususlarında kaygılanma üzere belirtiler sık görülmektedir. Ayrıyeten sigara ve alkol kullanma üzere berbat alışkanlıklara sahip olma olasılıkları daha yüksektir.
Diğer kıymetli nokta ergenlik, kızlarda 8 ve erkeklerde 9 yaşından sonra başlasa bile, süratli ilerleme gösterebilir. Erken ergenlikte görülen uzunluk kısalığı ve erken adet olma üzere sorunlar ergenlik süratli ilerlediğinde de ortaya çıkabilir. Süratli ilerleyen ergenliği olan çocuklar, poliklinik rutininde sık görülmektedir. Süratli ilerlediği için bu çocuklara süratle teşhis konup en kısa müddette tedaviye başlamak çok değerlidir. Aksi halde kısa müddette ergenlik tamamlanacak ve yapılacak bir şey kalmayacaktır. Bu nedenle ergenlik devrinde olan çocuklar kesinlikle ergenlik ve uzunluk gelişimi acısından denetim edilmelidir.
Erken ergenliği olan çocukların, vaktinde teşhis konulup tedavi edilmeleri çok değerlidir. Aksi halde birçok meseleyle karşı karşıya kalabilirler. Ayrıyeten erken ergenliği olan çocukların, en kısa vakitte teşhis alması ve tedaviye başlanması muvaffakiyet oranını arttırmaktadır. Erken ergenlik tedavisi için, ergenlik hormonlarının salgılanmasını baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu tedavi, 28 günlük yahut 3 aylık enjeksiyonlar formunda uygulanır. Kalçadan yahut bacaktan cilt altı yahut kas içine uygulanabilmektedir. Tedavi esnasında çoklukla değerli bir sorun oluşmamaktadır. Kullanılan ilaçların en sık gözlenen yan tesiri iğnenin yapıldığı yerde ağrı, şişlik ve kızarıklıktır. Bu yan tesirler, her 10 hastadan 1’inde görülebilir. Uzun vadede bu ilaçların kısırlığa yol açması kelam konusu değildir.
