Evlenmeden evvel nelere dikkat edilmeli?
Kolay olurdu değil mi, her birine bir onay “tik”i atabileceğimiz bir listemiz olsa. Bir liste olarak kısa kısa aktarmak mümkün değil, tekrar de değerli başlıkları yıllar yılı yapılan araştırmalardan, çeşitli istatistiklerden, değerli büyüklerimizin yazılarından ve terapi tecrübelerimden sizin için derleyerek bu yazıya ekledim.
1. Kendinizi tanımalısınız.
İnsan ne vakit gerekli olgunluğa ulaşır, kendini tanıyabilir. Her an değişen bir varlık olarak bu hiç bitmeyen bir süreçtir, yeniden de istatistikler gösteriyor ki erken yaşta yapılan evlilikler boşanma ile sonuçlanıyor. Ülkemizin tüm kesitlerini dikkate alınca bu gerçek bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Uzayan ergenlik olarak tabir dilen -ergenliği bir adım sonrasını hesaplayamamak olarak değerlendirirsek- 23-24 yaşa kadar şimdi ergenlik tamamlanmamış olabiliyor. Öyleyse gerekli olgunluğa ulaşmış, kendi kıymetlerinin, inancının, beklentisinin, dertlerinin farkında olan, neleri istediğini, neleri istemediğini netleştirebilmiş ve mümkünse ergenliği geride bırakmış bir birey olmayı bir adım olarak tanımlamış olalım.
2. Âlâ bir irtibata sahip olmalısınız.
Aile terapisi için başvuran çiftlerin neredeyse tamamı bağlantı kurmakta zahmet çektiklerini söz etmektedirler. Meğer doğduğumuz andan itibaren irtibata geçiyor ve hayatımızın her safhasında çeşitli seviyelerde etrafımızda bağlantı kuruyoruz. Doğan Cüceloğlu insan beşere bağlantı olarak tanımladığı bağlantı olgunluğunu 6 tanıklık boyutu olarak şu biçimde listelemiştir;
1.Sen varsın/umursadığım dikkate aldığın bir şahıssın.
2.Seni olduğun üzere kabul ediyorum, sen de bir sorun yok, sen doğalsın.
3.Sen benim için kıymetlisin, teksin. Hiç Kimse senin yerini dolduramaz.
4.Sana güveniyorum, senin potansiyeline, karakterine, niyetine güveniyorum.
5.Sevilmeye layıksın, emek ve vakit vermeye pahasın.
6.Sen hem bir birey olarak bağımsız özgür bir beşersin, hem de vazgeçilmez bir üyesi olarak benim hayat grubuma aitsin.
Biz olabilmek için karşı tarafa hürmet duyabilmek, nazik olmak en kıymetlisi. Onu kabul etmek âlâ irtibatın en temel kuralı. “Seni kabul ediyorum, benim için değerlisin”. Bunun tam zıddı ise “seni yok sayıyorum, benim için değersizsin” ortadaki farkı görebiliyorsunuz değil mi? İnsan paha gördüğü, kabul edildiği yerde kalmak ister. Düzgün bağlantı başlığında değerli bir bahis da insanın kendi kendisi ile kurduğu irtibat. “Ben kıymetliyim, değerliyim, seviliyorum” inancına sahip bireyler evvel kendisiyle sonra etrafıyla sağlıklı bir irtibata sahip olur. Evlilikte kurduğumuz bağlantıda çok belirleyici bir bahis da kendi anne babamızda nasıl bir bağlantıya şahit olduğumuz. Birinci öğrenmelerimizin gerçekleştiği yer içinde doğup büyüdüğümüz ailemiz. Bu ailede problemler nasıl konuşulurdu, anne baba birbirlerine sevgilerini nasıl gösterirdi, öfke nasıl tabir edilir ve gerilimli durumlarda aile nasıl hareket ederdi… Bu liste uzayıp sarfiyat. Bilinen değerli bir gerçek şayet üzerine düşünüp eleştirel bir süzgeçten geçirmezseniz yanlışa düşebilirsiniz “ailem bunları yapardı, o denli gördüler fakat ben bunu kendi aileme taşımak istemiyorum” diyebilmek kıymetli bir olgunluk göstergesidir.
3.Sizin için kıymetli olan kıymetlerin farkında olmalısınız.
Kendinize şu soruyu sorun, “Neye kıymet veriyorum? Benim için kıymetli olan hayat alanlarım ne?”
-kişisel gelişim
-aile
-arkadaşlık
-meslek
-sağlık
-inanç
-ideoloji
-hobi
-vatandaşlık
Peki bu bedel verdiğimiz alanlarda neleri yapan, ya da nasıl davranan bir insan olmayı önemsersiniz?
-yardımsever -anlayışlı -saygılı -özverili
-dürüst -paylaşımcı -çalışkan -meraklı
-bağımsız -öğrenen -sevgi gösteren -açık fikirli
-adil -ahlaklı -diğerkam -ilgili
-önemseyen -özgür -yenilikçi -öncü
-sıcakkanlı -yaratıcı
bunları kendinizde belirlemişseniz müstakbel eşinizle de bunları konuşmalısınız. Son araştırmalarda evlilik doyumunu değerli seviyede etkileyen bahislerden biri eşlerden birinin oburunu maksat ve hayalleri konusunda destekliyor olmasıdır.Öyleyse değer verdiğiniz hayat alanları ve bunlarla ilgili aksiyon planlarınızı konuşmalı, birbirinizi desteklemeli ya da anlaşamadığınız boyutları açıklıkla tabir etmelisiniz.
4. Geniş aile ile bağlantılarınızı partnerinizle konuşmalısınız.
Toplum yapımız ve geleneklerimizde bir toplumsal takviye sistemi olarak geniş ailemizin, akraba olmasa da kimi tanıdıklarımızın, komşularımızın yaşantımızda değerli bir yeri olduğu bilinen bir gerçektir. Birtakım gençler geniş bir ailede iç içe yetişmiş ve bu kültürü sürdürmek isterken, birtakım gençler çekirdek ailede daha küçük bir münasebet ağı içerisinde olmaktan memnundur. Bu mevzunun yanlışsız ya da yanlışı yok. Değerli olan sınırlarınızla ilgili beklentilerinizi evlilik öncesinde konuşmuş olmak. Her hafta sonu mu yoksa ayda bir defa mi büyükler ziyaret edilecek, çekirdek aile sonları nasıl olacak.
5.Sorun çözme hünerine sahip olmalısınız.
Bir sorun yaşadığınızda nasıl tahlile kavuşturuyorsunuz, bunun farkında mısınız? Küsmek, hız asmak, uzaklaşmak güzel birer seçenek mi, yoksa iletişimsizlik manasına mı gelir? Evlilik öncesi yaşadığınız problemleri nasıl çözüyorsunuz, ailenizde problemler nasıl çözülürdü, bunlar da bilmeniz-konuşmanız gereken bir öteki başlık.
6.Aşık iken karar vermemelisiniz.
Belki de başta söylenecek şeyi sona bıraktık. Mehmet Zihni Sungur, “Aşk süreksiz bir görme kusurudur” der. Yani şimdi görme yeteneğinize kavuşmadan karar verirseniz sıkıntılar kaçınılmaz olur. “Ne oldu bize ne kadar da mutluyduk” derken bulursunuz kendinizi.
7. Beklentilerinizi netleştirmelisiniz.
Size “perdeyi kim takacak?” diye bir soru sormak istiyorum. Buradan hareketle konuttaki rolleri konuşmanızı öneriyorum.
Alışveriş ve faturalar kimin sorumluluğunda, paranın kullanımı nasıl olacak, mesken işlerinin paylaşımı…
8.”Nasılsa değiştiririm” tuzağına düşmeyiniz.
Eğer rahatsız olduğunuz bir durum varsa gözlemleyin, karakter yapısı olmuş, değişmesi mümkün olmayan bir grup davranışlar ileride sorun olarak karşınıza çıkar. Burada artılar ve eksileri listeleyin, “evlenmek istediğiniz insan nasıl bir insan olmalı?” sorusunu o bireyden bağımsız cevaplayıp, eksileri bir defa daha gözden geçirin.
Özetle kendinizi tanımalı, içinde büyüdüğünüz kültürü önemsemelisiniz. Birinci heyecanla karar vermemeli, açık bağlantı kurabiliyor musunuz, hislerinizi açıklıkla tabir edebiliyor musunuz, bunları değerlendirmelisiniz. Bugün yaşadığınız problemleri nasıl çözüyorsunuz, sorun çözerken nezaketinizi koruyabiliyor musunuz? Unutmayın, pek çok şeyi öğreniyoruz, uygun bir evlilik alakasına sahip olmayı da öğrenebiliriz. Bu alanda okumalar yapmak , huzurlu yuvam diyeceğiniz, ömrünüzü uzatacak, sıhhatinizi artıracak bir evlilik için kıymetli bir yatırımdır.
Öneri Kitaplar
Dr. David Burns-İyi Hissetmek
Dr. David Burns-Birlikte Âlâ Hissetmek
Doğan Cüceloğlu-Evlenmeden Önce
Gülcan Özer-Herkes Kendi Hayatının Kahramanı
