Farkında Mısınız ? “Dünyada Önlenebilir Ölümlerin En Sık Sebebi Hipertansiyondur.”

Kan basıncının normal değerlerden yüksek olması olarak bilinen hipertansiyon (HT), kronik bir hastalıktır. Hipertansiyon hastalarında sık görülen belirtiler baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, nefes darlığı, bulanık görme ve burun kanamalarıdır ancak hastaların çoğunda herhangi bir belirti görülmez. Kan basıncı yüksek olan kişilerin çoğu, yıllarca bunun farkında olmayabilir. Yüksek kan basıncı tedavi edilmediğinde, tüm vücuttaki atardamarlara ve yaşamsal önemi olan organlara (böbrek, göz, kalp vb.) hasar verebilir. Bu nedenle yüksek kan basıncı çoğunlukla “sinsi katil” olarak adlandırılır. 

Hipertansiyon, Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarına göre ölümün önlenebilir en önemli nedenidir. Dünyada her yıl 7.6 milyon kişinin ölümüne, 90 milyon kişinin sakat kalmasına yol açmaktadır. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemizde her dört ölümden birinin nedeni HT’dir. Dolaysıyla HT’yi erken tanımak ve tedavi etmek çok önem arz etmektedir. 

Yüksek tansiyonun birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenler kalıtım, cinsiyet, şeker hastalığı, kilo fazlalığı, sigara ve alkol kullanımı, stres, yetersiz fiziksel aktivite, aşırı tuz kullanımı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve yaşlılıktır. Bazen bir hastalığa bağlı olarak görüldüğü gibi gebelikte de tansiyon yüksekliği gelişebilir. Her yaşta görülebilen yüksek tansiyon, artık çocuklarımızıda tehdit etmektedir. Yüksek tansiyon kontrol altına alınmazsa inme, kalp krizi, kronik kalp hastalığı, böbrek yetmezliği, bilinç bozukluğu, körlük ve damarlarda balonlaşma oluşmasına neden olabilmektedir.

Peki sinsi kati olarak adlandırılan bu hastalıktan korunmak için neler yapmalıyız?

Hareketli bir yaşam sürerek hem kilo vermek hem de hipertansiyondan korunmak mümkündür. 

• Bahçeyle uğraşmak, yürüyüş yapmak ve ev işleri gibi hafif ve orta derecede aktiviteleri deneyin. 

• Sağlıklı beslenmek sizin için her zaman faydalıdır. Daha fazla sebze ve meyve yemekle başlayın. Haftada en az bir kez vejeteryan bir öğün yiyin. Atıştırma olarak doğal hallerinde meyve, sebze ve ev yapımı yoğurt tercih edin. Her gün her renkten bir meyve veya bir sebze yemeye çalışın. 

• Çok az alkol kullanın ya da hiç kullanmayın. 

• Sigara kullanımı, başlıca ölüm ve özürlülük nedenlerindendir. Sigara içiyorsanız, bırakmayı planlayın. 

• Yağ, şeker ve tuz içeriği yüksek yiyecekleri azaltın. Bunlar genellikle hazır yemekler, işlenmiş ve paketlenmiş yiyecekler ve restoranlardaki yiyeceklerdir. Yemeklerinizi evde pişirirseniz, ne kadar yağ, şeker ve tuz kullandığınızı kontrol edebilirsiniz. Unutmayın, yemek masasından tuzluğu kaldırmak hiç de zor değildir! Her 10 erişkinin 3’ünde hipertansiyonun nedeni, yüksek oranda tuz alımıdır. Tuz alımının azaltılması kan basıncını düşürür. 

Hekiminiz size hipertansiyon tedavisi başladıysa neler yapmalısınız ?

• Yine tansiyon hastalığından korunmak için yaptığımız önerileri yerine getirmeye çalışın.

• Doktorunuzla size özel bir tedavi programı hazırlaması için konuşunuz. 

• Bunun yanı sıra; ilaçlarınızı doktorunuzun yazdığı gibi düzenli olarak almayı unutmayınız.  

• Herhangi bir yan etki ortaya çıktığında doktorunuza bildirin. 

• İlaçlarınızı kullanırken, tansiyonunuzu düzenli olarak ölçerek kaydetmeye ve kontrollere gitmeye devam edin. 

  PEKİ EVDE KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLMELİDİR? 

Evde yaptığınız kan basıncı takibi ile doktorunuzun sağlıklı bir karar verebilmesi için kan basıncı doğru ölçülmelidir. Bu sayfada otomatik aletlerle evde kan basıncı ölçülürken dikkat edilmesi gereken temel noktalardan bahsedilecektir. 

Otomatik aletlerle kan basıncı ölçümünü doğru yapmak için kullanma kılavuzu okunmalı ve kullanma kılavuzundaki kurallara uyulmalıdır. 

Ön hazırlık 

Ölçüm sırasında kolumuzu dayayacak kolluklu bir koltuk tercih edilmelidir 

Bir sandalyede oturarak kolun masaya dayanması de bir alternatiftir 

Gerekiyorsa kol için yastık veya havlu hazırlanmalı 

Gerekiyorsa sırt için bir yastık seçilmeli 

İstirahat etmeye başlamadan önce alet yakına getirilmeli 

Ortam gürültüsüz ve sıcaklığı uygun olmalı 

Ölçüm yapılan kişi üşümemeli, ağrı çekmemeli, endişeli olmamalı 

Ölçüm yapılmadan önce idrara veya büyük abdeste sıkışık olmamak gerekir 

Kan basıncı ölçümünden yarım saat önce egzersizden kaçınılmalı, bir şey yenmemeli, kahve, çay, kola gibi kafeinli içecekler alınmamalı, sigara içilmemeli 

Ölçüm öncesi en az 5 dakika istirahat edilmeli 

Koldan tüm giysiler çıkarılmış olmalı veya kolu sıkmayan bir giysi tercih edilmeli 

Ölçüm aleti açma ve çalıştırma düğmeleri kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde yerleştirilmelidir. 

Kan basıncı ölçmeye başlamadan hemen önce 

Atardamar (dirseğe yakın) elle hissedilmeli 

Manşet (ölçme bandı) atardamarın 2-3 cm üzerine yerleştirilmeli 

Manşetten çıkan hortumun hizası atardamarın üzerinde olmalı 

Manşet çok sıkı veya gevşek olmamalı 

Kol ve kalp aynı yatay düzlemde olmalı 

Manşet kalp seviyesinde kolun ortasına yerleştirilmelidir. 

Eğer manşet kalpten daha yüksekte ise kan basıncı daha düşük, 

Eğer bandı kalpten daha aşağıda ise kan basıncı daha yüksek olacaktır. 

GEREKLİ HAZIRLIK YAPILMADAN KAN BASINCI ÖLÇÜMÜNE BAŞLANMAMALIDIR. 

Kan basıncını ölçerken 

Sırt dayanmalı veya desteklenmeli 

Kol desteklenmeli 

Kolun alttan desteklenmesi için bir masanın yanına veya kolu destekleyen bir koltuk veya sandalyeye oturulmalı 

Cilt sıkışmamalıdır 

Avuç açık olmalı ve yukarı bakmalı 

Yumruk yapılmamalı 

Ayaklar yerle temas halinde rahat bir şekilde uzatılmalı 

Bacak bacak üstüne atılmamalıdır 

Gerekli hazırlık yapılmadan kan basıncı ölçümüne başlanması yanlış kan basıncı ölçümüne neden olabilir 

Tekrarlayan ölçümlerde manşetin içindeki hava tamamen boşaltılmalıdır ve 1-2 dakika beklenmelidir. Ölçüm değerleri hemen kaydedilmelidir, hatta aletin hafızası varsa doktora giderken tansiyon ölçüm aleti de götürülmelidir. 

Özet olarak kan basıncını doğru ölçmek için; 

1-Konuşmayın 

2-Sırtınızı arkaya dayayın 

3-Kalp seviyesinde kolun ortasına manşeti yerleştirin 

4-Oturun 

5-Kolunuzu destekleyin 

6-Bacak bacak üstüne atmayın 

7-Ayaklarınızı yere düz basın.