Kaslarda görülen yaygın ağrı, hassasiyet, tetik noktalarla ve genel yorgunluk ile karakterize kronik bir hastalık olan fibromiyalji ömür kalitesini önemli oranda düşüren bir hastalıktır. Belirtiler ve şikayetler objektif olmadığı için rastgele bir testle ölçülemez. Hastalığın bilinen net bir nedeni olmamakla birlikte sıklıkla öbür hastalıklarla karıştırılmaktadır. Toplumun yaklaşık yüzde 1-2’sini etkileyen bu problemde hasta popülasyonun çoğunluğunu 40-55 yaş ortası bayanların oluşturduğu gözlemlenmektedir.
Fibromiyalji Nedenleri Nelerdir ?
Fibromiyaljiye neyin yol açtığı şimdi tam olarak saptanamamıştır. Lakin uzun yıllar süren araştırmalar sonucunda birtakım faktörlerin hastalığı tetiklediği ortaya konmuştur. Buna nazaran fibromiyaljiyi tetiklediği düşünülen faktörler şöyle sıralanmaktadır:
Enfeksiyonlar: Daha evvelce geçirilmiş çeşitli enfeksiyon hastalıkları fibromiyaljiyi tetikleyebilmekte ya da belirtilerinin daha berbata gitmesine neden olabilmektedir.
Genetik faktörler: Fibromiyaljiye tıpkı aile üyeleri ortasında daha sık rastlanmaktadır. Araştırmalar, birtakım genetik mutasyonların fibromiyaljinin gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
Stres: Fiziksel ya da duygusal travma üzere bir gerilim kaynağı bedende aylar yahut yıllar boyunca devam eden uzun periyodik tesirlere yol açabilir. Gerilim, fibromiyaljiye katkıda bulunabilecek hormonal bozukluklarla alakalı de bulunmuştur.
Kişilik yapısı: Daha çok hassas yapılı, duygusal, mükemmeliyetçi ve olaylardan çabuk etkilenen kişilik yapısına sahip bireylerde fibromiyalji daha sık görülmektedir.
Travma: Fiziksel ya da duygusal travma yaşayan insanlarda fibromiyalji daha sık ortaya çıkabilmektedir. Şikayetlerin travma sonrası gerilim bozukluğu ile bağlantısı olduğu bulunmuştur.
İnsanların fibromiyalji sendromunda kronik yaygın ağrılar yaşamalarına neden olan faktörler de hala tam olarak anlaşılmış değildir. Mevzuyla ilgili çeşitli teoriler ağrı eşiğinin düştüğünü ve evvelce acı vermeyen bir şeyin vakit içinde çok acı verici hale geldiğini belirtmektedir. Bir öbür teoriye nazaran, bedendeki sonlar ve reseptörler ikazlara daha hassas hale gelmektedir. Bu bireylerin ağrı sinyallerine çok reaksiyon verebilecekleri ve gereksiz ya da abartılı acılar hissetmeleri manasına gelmektedir.
Fibromiyalji atakları gerilim, fizikî travma yahut grip gibisi sistemik bir hastalığın sonucu da gerçekleşebilmektedir. Beyin ve hudut sisteminin olağan ağrı sinyallerini yanlış yorumlayarak çok reaksiyon göstermesi beyindeki bir kimyasal husustaki dengesizlikten kaynaklanabilmektedir.
Fibromiyalji Noktaları Nelerdir?
Fibromiyaljide sıklıkla tetik noktalar yahut hassas noktalar olarak isimlendirilen beden alanları bulunur. Fibromiyalji noktaları, hafif basınç uygulamakla bile ağrıya neden olabilen 18 farklı alanı içermektedir. Bu tetik noktalarının neden olduğu ağrı, bedenin birçok bölgesini etkileyen, dengeli künt bir ağrı olarak tanımlanabilir. Yaygın ağrı ve hassasiyet varsa şahsa fibromiyalji tanısı konur.
Tetik noktalarından kimileri:
Başın gerisi, omuz üstleri, üst göğüs, kalçalar, dizler ve dirseklerdir. Fakat fibromiyalji noktaları artık teşhis için odak nokta değildir. Bunun yerine, üç aydan fazla bir müddettir devam eden yaygın ağrı varsa ve ağrıyı açıklayabilecek teşhis edilebilir bir tıbbi durum yoksa fibromiyalji tanısı konulabilmektedir.
Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?
Hassas noktalarda ağrı dışında fibromiyaljide öteki belirtiler de görülebilmektedir. Bu belirtiler şöyle sıralanmaktadır:
-
Yorgunluk,
-
Uyku sorunları,
-
Uzun mühlet uykuya karşın dinlenmiş hissetmemek ve yataktan kalkmakta zorlanmak,
-
Baş ağrısı,
-
Depresif ruh hali,
-
Kaygı,
-
Odaklanmada yahut dikkat vermede zorluk,
-
Alt karın bölgesinde ağrı,
-
Nefes almada zorlanma,
-
Kulaklarda çınlama,
-
Egzersize karşı dirençsizlik ve çabuk
Fibromiyalji İçin Muhakkak Bir Risk Kümesi Var mıdır?
Fibromiyalji bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Hastaların yüzde 80 ila 90’ı bayanlardan oluşur. Ailesinde fibromiyalji rahatsızlığı olan bireylerde hastalığın görülme sıklığı fazladır. Fibromiyalji bir artrit formu olmasa da, lupus yahut romatoid artrit üzere romatizmal bir hastalığa sahip olmak da hastalığa yakalanma riskini artırabilmektedir.
Fibromiyalji Atakları Nasıl Gelişir?
Genellikle şiddetlenen ağrı ve artan yorgunluk fibromiyalji atağının ayırt edici özellikleridir. Atak sırasında berbat uyku kalitesi, karamsar olumsuz fikirler, asit reflü üzere sindirim sorunları, kol ve bacaklarda şişkinlik, uyuşukluk ve karıncalanma üzere belirtilerde besbelli şiddette artış görülmektedir.
Fibromiyalji Tanısı Nasıl Konur?
Güncellenen teşhis kriterlerine nazaran üç ay yahut daha uzun müddettir devam eden ve tıbbi nedene dayanmayan yaygın ağrı şikâyeti olan hastalara fibromiyalji tanısı konmaktadır. Fibromiyaljiyi tespit edebilen bir laboratuvar testi yoktur. Bununla birlikte, kan testileri öbür kronik ağrı nedenlerini dışlamak için kullanılabilmektedir.
