Fitoterapi, bitkilerle yahut bitkisel kökenli ilaçlarla tedavi bilimidir. Yeryüzündeki binlerce çeşit bitkinin tamamı elbette ilaç olarak kullanılmamaktadır. Bunlardan yalnızca bir kaç yüzü içerdiği güçlü etken unsurlar sebebiyle tedavi edici maksatlı olarak kullanılmaktadır. Fitoterapi; şifa kaynağı olan bu bitkilerin etken hususlarını, bu etken unsurlarla üretilmiş preparatları ve bu preparatlarla yapılan tedavileri inceleyen insanlık tarihinin en eski bilim kısımlarından biridir. Fitoterapi; sadece hastalıkları tedavi etmek yahut hastalıkların şiddetini azaltmak için değil, onlardan korunmak için de kullanılmaktadır. Öbür tamamlayıcı ilimler üzere, çağdaş tıpla uyum içinde çalışır, hastaya ve durumuna bütünsel yaklaşımı temel alır. Dünyada bilhassa 1950’lerden bu yana Almanya ve Japonya’da genel tedavi protokolü içinde çok faal bir yere sahiptir. Fitoterapinin ülkemizde de bilinirliği her geçen gün artmaktadır.
Bitkiler yeryüzündeki güç koşullarla çaba edebilmek ve hayatta kalabilmek için çok farklı kimyasallar üretirler. Literatürde beşerler için ‘‘tedavi edici’’ nitelikte etken husus barındıran bu bitkiler şifalı bitkiler olarak anılır. Bu bitkilerden elde edilen özler farklı formlarda (tablet, kapsül, şurup vs.) ilaç haline dönüştürülür. Şifalı bir bitkinin tarımının nasıl yapıldığı, tarladan nasıl toplandığı, yetiştirilirken tarım ilacı kullanılıp kullanılmadığı, toplandıktan sonraki saklama şartları, küf, ağır metal yahut toksik unsurlar içerip içermediği, etken hususun bitki içerisinden nasıl alındığı o bitkinin tedavideki aktifliği açısından büyük kıymet taşımaktadır. Örneğin, bir bitkinin kendini mantara karşı müdafaasını sağlayan ve bitkide doğal bağışıklık sistemi olan isimlendirilen ‘‘salvestrol’’ unsuru, tarım ilacı kullanılarak yetiştirilen bitkilerde bulunmamaktadır. Bitki, mantara karşı kendini koruyacak kimyasalı dışardan hazır olarak aldığı için bu doğal maddeyi salgılamamakta, o bitkiyi ya da bitkiden alınan özler ile üretilmiş ilaçları kullanan şahıslar ise bu nedenle istenen faydayı görememektedirler. Bu nedenle, fitoterapi tedavisinde değerli yeri bulunmaktadır.
İster bitkisel ister kimyasal olsun bir unsurun kullanım dozu tedavi için kritik değer taşır. Bir ilacı kullanırken bazen düşük doz tedavi edici olmaktan uzak kalırken, yüksek doz ise zehirleyici hatta öldürücü olabilmektedir. Yeryüzünde hiç bir unsurun yan tesiri yahut ziyanı yoktur diyemeyiz. Suyun bile gereğinden fazla tüketilmesi durumunda vefata sebep olduğunu biliyor muydunuz? Bu nedenle, kullanılan ilaçlar bitkisel de olsa rastgele bir sorunla karşılaşılmaması ve faal bir yarar sağlayabilmesi için kesinlikle bu mevzuda eğitim almış doktorlara danışılmalı; hakikat ilaç, gerçek doz ve gerçek kullanım mühleti konusunda bilgi sahibi olunduktan sonra tedaviye başlanmalıdır. Bilinçsiz ve gelişi hoş kullanımlar telafisi olmayan önemli sonuçlar doğurabilir. Fitoterapi, akupunktur tedavisi başta olmak üzere öteki klâsik ve tamamlayıcı tıp sistemleri ile kombine bir halde kullanılır.
Fitoterapi’nin Kullanım Alanları Nelerdir?
- Astım, bronşit üzere teneffüs yolları hastalıkları,
- Kalp ve damar hastalıkları (Dolaşım bozuklukları, hipertansiyon…)
- Romatizmal hastalıklar (Kas romatizması, eklem romatizması, ankilozan spondilit…)
- Psikiyatrik hastalıklar (Depresyon, çok korku ve tasa, imtihan gerilimi, korku)
- Metabolik hastalıklar (Obezite, diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kilo alamama)
- Sindirim sistemi hastalıkları (Mide ve bağırsak sorunları, ülser, crohn hastalığı)
- Alerjik hastalıklar
- Üst teneffüs yolları enfeksiyonları (Grip, nezle, soğuk algınlığı vs.)
- Jinekolojik hastalıklar (Menopoz öncesi ve sonrası)
- Kanserde kemoterapi ve radyoterapi sonrası şikayetlerin azaltılması, tedaviye dayanak olarak kullanılmaktadır.