Deri kanserlerinin önlenebilen risk faktörlerinin başında korunmasız güneş maruziyeti gelir. Bilhassa çocukluk ve ergenlik periyodundaki güneş yanıkları, ileride gelişebilecek deri kanserleri açısından çok risklidir. Güneşten korunma hakkında bilgi sahibi olmak ve güneşten koruyucuları kullanma alışkanlığı kazanmak değerlidir.
Güneşten nasıl korunulur?
Güneşten korunmada dikkat edeceğimiz en değerli basamak bilhassa güneş ışıklarının en dik olduğu saatler olan 10:00-14:00 ortasında güneşten kaçınmaktır. Dışarıda olduğumuz saatlerde de hep gölgede durmak tercih edilmelidir. Sadece açık ve güneşli havalarda değil, bulutlu ve kapalı günlerde de ultraviyole(UV) ışınlarının %80’i dünya yüzeyine ulaşır. Olağan pencere camının UVB’yi geçirmediği, lakin UVA ışınlarının geçmesine pürüz olmayacağı unutulmamalıdır.
Pasif Olarak Güneşten Korunma Metotları Nelerdir?
Giysilerimiz güneşten korunmada kıymetli bariyer oluştururlar. Şapka ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Ülkü olarak 10 cm güneşliği olan şapka kullanılmalıdır. Şapka seçimi yaparken, ışık geçirmeyen dokuma tercih edilmelidir. Kalın kumaşlar, sıkı dokunan kumaşlar, yıkama ile hafif çekmiş kumaşlar, polyester giysiler daha yüksek esirgeyici özelliğe sahiptir. Solmuş yahut ıslanmış giysilerin esirgeyici özelliği daha düşüktür. Güneş ışınlarının gözdeki tesirlerini ve katarakt oluşmasını önlemek için tam UVA-UVB filtreli güneş gözlükleri kullanılmalıdır.
Güneşten Esirgeyici nedir?
Güneşten koruyucular, güneşe karşı kıymetli bariyerlerimizdir. Güneş müdafaa faktörü (=SPF) 2-12 olan eserler minimal, SPF 12-30 olan eserler orta derecede, SPF 30’un üstündeki eserler yüksek müdafaa sağlar. Güneşten koruyucular doğal deri rengine uygun biçimde seçilmeli, açık deriye sahip şahıslar daha yüksek müdafaa faktörlü kremleri tercih etmeli, lakin koyu deriye sahip olunsa da yani her deri tipinde güneş koruyucular kullanılmalıdır. Açık derili bireylerde güneş yanığı mümkünlüğü daha fazladır.
Güneşten Koruyucular Nasıl Seçilir?
Güneşten gözetici seçerken hem UVA hem de UVB’ye karşı muhafaza sağlayan geniş spektrumlu eserler seçilmelidir. Güneşten koruyucular içindeki “fiziksel koruyucular” güneş ışınlarını fizikî olarak engellediklerinden (ör: çinko oksit yahut titanyum dioksit), geniş spektrumlu eserlerde kimyasal koruyucularla birlikte kullanılırlar. Ortalama güneş alan bölgelerde kış aylarında SPF 15 kullanımı kâfi olsa da, yaz aylarında bu kıymet yetersiz kalır. SPF 15’ in altında muhafaza kullanılmamalı, yaz ayları için en az 30 muhafaza faktörlü kremler kullanılmalıdır.
Güneşten koruyucular nasıl kullanılmalıdır?
Güneşten koruyucular, dışarı çıkmadan 30 dakika evvel sürülmeli, 2-4 saatte bir yenilenmelidir. Güneşe çıktıktan 30 dakika sonra yapılacak birinci tekrarın aktifliği arttırdığı bildirilmektedir. Denizde, suda uzun müddet kalınacağı devirlerde suya sağlam formüller tercih edilmelidir. Güneşten koruyucular yüzme, çok aktivite ve kurulanma sonrası tekrar uygulanmalıdır. Güneşten koruyucuların tesirli olabilmeleri açısından bol ölçüde kullanımları çok kıymetlidir. Güneşten koruyucuların UV’ye maruz kalan tüm alanlara kâfi kalınlıkta, katman oluşturacak formda ovalamadan uygulanması gerekir. Ülkü olarak kremler 2 mg/cm2 sürülmelidir. Bu ölçü yalnızca yüz dikkate alındığında kabaca 1/3 çay kaşığı kadardır. Bu ölçünün dörtte biri sürüldüğünde, eserin koruyuculuğu 8 kat düşmektedir. Güneşten koruyucular, güneşe maruziyet mühletini uzatabilmek için kullanılmamalıdır; zira bu türlü bir kullanım kimi güneşten koruyucular tarafından filtre edilmeyen ya da daha az filtre edilen dalga uzunluklarına maruziyeti arttırabilir.
Çocukları güneşten nasıl korumalıyız?
Çocukluk çağında, bir ya da daha fazla su kabarcıklı güneş yanığı, kişinin melanom yani deri kanseri geliştirme mümkünlüğünü iki kattan fazla arttırır. Şahıslar tüm ömürleri boyunca alacakları toplam UV’nin %50’sine hayatlarının birinci 20 yılında maruz kalmaktadır. Bu nedenle bilhassa çocukların güneşten korunması, ileri yaşlarda gelişebilecek deri kanserlerinin önlenmesi açısından çok kıymetlidir. 6 aydan küçük bebeklerin uzun periyodik direkt güneş maruziyetinden korunması, 6 aydan sonra ise yüksek muhafaza faktörlü eserlerle korunmaları gerekmektedir.
Güneşten koruyucular D vitamini sentezini tesirler mi?
Güneşten esirgeyici kullanımının D vitamini sentezine pürüz olacağı korkusu hastaların korunmadan kaçınmalarına neden olmuştur. Halbuki, yalnızca yüz ve el sırtlarının güneşe günde 10-20 dakikalık maruziyeti, nizamlı güneş gözetici kullanılsa dahi en yüksek vitamin D üretimini sağlar. Bronzlaşma, D vitamini üretimini azaltır. Artan yaşla birlikte deriden D vitamini sentezi ileri derecede azalır. Bütün bu sebeplerden ötürü, D vitamini eksik olduğu takdirde, sentezi için kansere yol açabildiği kesin olarak bilinen güneş ışınları yerine, dışarıdan D vitamini takviyesi alarak bu eksiğin giderilmesi daha mantıklı görünmektedir.
