Geçmişte ve günümüzde birçok tarifi yapılan hipnozun ne olduğundan çok ne olmadığından yola çıkacak olursak;
Hipnoz muhakkak bir uyku hali değildir.
Hipnoz, olup bitenlerin hatırlanmadığı ve unutulduğu bir süreç değildir.
Kişinin denetimini kaybettiği, kendinden geçtiği özel bir ruh hali değildir.
Kişinin kendisine söylenen her şeyi sorgulamadan yaptığı prosedür değildir.
Şuurun yitirildiği bir bilinçsizlik hali değildir.
“Beyinsel işlevlerin çalıştığı, kişisel kontrolün açık olduğu, katiyen uyku hali olmadan, istekle gerçekleşen psişik bir durumdur.”
Hipnoz bir öze dönüş, bir içsel seyahattir.
Beynin iki yarım küresinin tek bir alanda işbirliği yapmasıdır.
Kişinin bilinçaltının onun isteği doğrultusunda telkin alabilir hale gelmesi, yönlendirilebilmesidir.
Sol beyinden çok, sağ beyefendisinin (hayali düzlemin) denetimi eline almasıdır.
Hipnozla İlgili Mitler
Hipnoz hakkında birçok hakikat bilinen yanlış vardır. Bunlardan kimileri:
1) Hipnozu yapan kişinin sihirli güçleri vardır: Meğer bu büsbütün yanlış bir varsayımdır. Hipnoz doğuştan genlerle gelen kalıtımsal bir yeti değildir. Büsbütün sonradan öğrenilebilen, çalışma eseridir.
2) Bir insan hipnotize edilerek ona istemediği şeyler yaptırılabilir: Öncelikle vurgulamamız gereken şey, istemeyen hiç kimsenin hipnoz olamayacağıdır. Hipnoz olmak istemeyen bizi zorla hipnotize edilemeyeceği üzere, hipnoz olan birine de zorla bir şey yaptırmak mümkün değildir.
3) Fakat zayıf karakterli ve düşük entelektüel potansiyeline sahip beşerler hipnoz edilebilir: Meğer bunun aksisi doğrudur. Yani entelektüel kapasitenin artması ile hipnoz yapılabilirlik ortasında doğrusal bir orantı vardır.
4) Hipnoza giren kişi şuurunu yitirmiştir: Bu yanlışsız değildir hatta çok bir bilinçlilik hali kelam mevzusudur.
5) Hipnoza giren biri hipnozdan çıkamayabilir: Bu vakte kadar yapılan hiçbir hipnoz hadisesinde hipnoz olan kişinin hipnoz halinden çıkamaması kelam konusu olmamıştır.
6) Hipnozdan istifade etmek için şahısları derin transa sokmak gerekir: Hafif ya da derin, her hipnoz düzeyinde düzgün sonuçların alındığı bir vakıadır.
7) Hipnozla tüm hastalıkların (metabolik-ruhsal) tedavisi mümkündür: Hipnoz da öteki tüm tedavi seçenekleri üzere kullanabileceğimiz bir prosedürdür. Birçok hastalığın tedavisinde kolaylaştırıcı bir etken olmakla birlikte birtakım hastalıkların tedavisinde tek başına bir formül de olabilir. Fakat birçok hastalığın tedavisinde de tek başına hiçbir tesir yapmayabilir.
Kimler hipnoz yapabilir?
Sıhhat Bakanlığının 16.10 2015 tarihli 24 numaralı kararına nazaran; Bakanlık tarafından belirlenen eğitim kurumlarında 200 saatlik hipnoz eğitimi almış tabipler, diş tabipleri, klinik psikologlar ve psikolojinin tıbbi uygulamaları yetki dokümanına sahip psikologlar tarafından hipnoz uygulaması yapılabilir. Farklı yerlerde bu eğitimi alsalar bile bu meslek dışındaki bireylerin hipnoz yapması katiyetle yasaktır.
Herkes hipnoz olabilir mi?
Hipnoz olmak isteyen herkes hipnoz olabilir. Bunun karşıtı de doğrudur. Yani hipnoz olmak istemeyen birini hipnoz edemezsiniz. Şuuru ve şuuru açık olmak kaydıyla ve sizin söylediğiniz şeyleri yapmak koşuluyla, 6-7 yaşlarından itibaren herkesi hipnotize edebilirsiniz. Fakat irtibat kuramayacak kadar zekâdan mahrum ve söylediklerinizin ne manaya geldiğini değerlendiremeyecek kadar yaşlı olan insanları ve mental seviyesi olumsuz etkilenmiş şahısları hipnoz edemezsiniz.
Bununla birlikte hiçbir mental-nörolojik ve psikiyatrik sorunu olmamasına karşın insanlardan çok küçük bir küme hipnoz olmaz. Yapılan araştırmalara nazaran; insanların %65’i orta seviyede hipnoza girerken, %5’i hipnozu çok az hissediyor ve %20’si ise derin bir transa giriyor. İnsanların fakat %10’luk üzere az bir kısmı ise çok daha derin bir hipnozu yaşıyor.
Hipnozun daha verimli, daha kolay ve daha yararlı geçmesi için, hipnotize olacak kişinin;
Hipnoz olmayı istemesi
Hipnozitöre güvenmesi
Hipnoza inanması gerekir.
Ayrıyeten hipnozdan azami ölçüde yarar sağlanması için; hipnoz olacak kişinin öncelikle ulaşmak istediği bir hedefinin olması, hayatında değiştirmek istediği bir şeylerin olması gerekir. Örneğin kişi eşi istiyor diye obezite tedavisi görmeye karar verir ya da eşinin zoruyla seansa getirilirse muhtemelen hipnozdan yararlanması pek mümkün olmayacaktır. Lakin seansa bu halde getirilen ve hipnozitör tarafından bilgilendirildikten sonra ikna olan ve hipnozu artık kendi ister hale gelenler bu kategoriye girmezler.
Hipnoz uygulanacak ortam nasıl olmalı?
Bu mevzuda farklı görüşlerin olduğunu hatırlatmakta fayda vardır. Hatta kimi görüşlere nazaran yerin ve fiziki şartların pek bir kıymeti yoktur. Bu görüşe nazaran çabucak her ortamda hipnoz yapılabilir. Bununla birlikte ortamın sessiz, sakin olması, hipnoz yapılacak yerin sade döşenmesi ve rahat bir oda olması tercih edilmelidir. Ülkü ortam ısısının yaklaşık 20 derece olması tercih sebebidir. Odadaki ışığın hipnoz olacak kişinin gözüne direk temas etmemesine dikkat edilmelidir. Hatta odanın biraz loş olması daha uygundur.
Hipnozun Kullanım Alanları
Psikoloji – Psikiyatri:
Hipnoz, birçok ruhsal hastalığın tedavisinde kullanılabilmektedir. Hipnoanaliz metotlarıyla hastalığın kaynağını tespit etmek için bilinçaltının araştırılması mümkün olabilmektedir. Yapılacak tedavilere yardımcı olarak da hipnozdan yararlanılmaktadır. Hafif depresyon, anksiyete, kekemelik, tikler, parmak emme, tırnak yeme, uyku bozuklukları üzere sorunlarda de hipnozla tedavi mümkündür.
Diş Hekimliği:
Hipnoanestezi ile iğnesiz ve ağrısız tedavi, endişe ve korkunun önlenmesi, diş gıcırdatmanın tedavisi, proteze alışmayı kolaylaştırma, hijyen motivasyonu üzere bahisler diş hekimliğinde hipnozun kullanım alanlarındandır.
Bağımlılık:
Sigara, alkol vb. husus bağımlılıklarında, şayet kişi bağımlılıktan kurtulma konusunda samimi bir niyete ve isteğe sahip olmakla birlikte, iradesini kullanma konusunda sorun yaşıyorsa; hipnoz altında verilecek çeşitli telkinler ve ego güçlendirici teknikler ile kişinin bağımlılıktan kurtulmasına yardımcı olunabilir.
Jinekoloji:
Bilhassa doğuma hazırlık kademelerinde hipnozdan yararlanılabilir. Hamilelik bulantıları ve kusmalarının azaltılması bu yolla mümkün olabilmektedir. Ruhsal olarak da, rahat bir hamilelik devri geçirmek için hipnoterapi kullanılabilir. Anne adayına öğretilecek otohipnoz teknikleri, onun doğuma daha rahat hazırlanmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıyeten uygulanacak hipnoanestezi metodlarıyla kolay ve ağrısız bir doğum da gerçekleştirilebilir. Çeşitli cinsel sorunların tahlilinde de hipnoterapiden yararlanılmaktadır.
Üroloji:
Enürezisnokturna, idrar kaçırma, iktidarsızlık ve yapısal bozukluktan kaynaklanmayan cinsel sorunlar hipnoterapi metotlarıyla çözülebilmektedir.
Cerrahi:
Ameliyata öncesinde endişe ve kaygıların yenilmesine yönelik hipnoz kullanılabilir. Ameliyat için hiçbir kimyasal anestezik husus kullanılmadan, hipnoanestezi ile kâfi uyuşukluk ve duyarsızlık sağlanabilir. Operasyon sonrasında da, kanamanın azaltılması, yara güzelleşmesinin kolaylaştırılması, operasyon sonrası ağrı ve şikâyetlerin giderilmesi hipnotik telkinlerle mümkündür.
Dermatoloji:
Psikosomatik kaynaklı cilt hastalıklarında, hastalığın kaynağının tespit edilmesinde ve sebebin cilt üzerinde yol açtığı rahatsızlıkların tedavi edilmesinde faydalanılmaktadır. Bu stil hastalıklardan biri olan siğiller de, uygun hipnoterapi metotlarıyla tedavi edilebilirler.
Eğitim:
Öğrenmeyi kolaylaştırmak, konsantrasyonu arttırmak, öğrenilenlerin hatırlanmasını kolaylaştırmak, imtihan tasası ve heyecanlarını denetim altına almak, hipnoterapi teknikleriyle mümkündür.
Beslenme:
Obezite tedavisinde, kilo denetim metotlarının uygulanmasında, yeme alışkanlıklarının düzeltilmesinde, anoreksianervoza ve bulimianervoza tedavilerinde hipnoterapi aktif olarak kullanılabilir.
Spor:
Motivasyonu ve konsantrasyonu arttırma, çalışma isteğini ve azmini kuvvetlendirme, beden direncini ve çalışma kapasitesini yükseltme hedefiyle hipnozdan faydalanılabilmektedir. Hipnoz bilhassa bu bahiste eğitim almış doktorların gündelik pratiğinde kullanabilecekleri tamamlayıcı tedavi formüllerinden biridir.