İkincil Travma İle Başa Çıkma

İkincil travma; travmaya birinci derecen maruz kalan kişiler değilde, olaya şahit olan ya da yazılı, sosyal medya ve haberler vasıtasıyla olayı izleyen kişilerin olduğu travma çeşitidir. İkincil travma ve birincil travma maruz kalan kişilerin gösterdiği tepkiler hemen hemen aynıdır. Birincil travmaya maruz kalanan kişinin hayatındaki travma şahsi nitelikte iken, ikincil travmaya maruz kalan kişinin başkalarının travmatik deneyimlerinin etkileşimiyle alakalıdır. Ayrıca ikincil travma şu meslek gruplarında da görülebilir; çocuk istismarı araştırmacıları, savcılar, hakimler, terapistler, sağlık uzmanları ve ilk müdahale ekipleri dahil olmak üzere yüksek stresli ve travmaya maruz kalan alanlarda çalışan profesyonellerde de görülür. Aynı zamanda ikincil travma, sadece yüksek travmaları işlerde çalışan insanlarda değil aynı zamanda sivillerin izlediği haberler aracılığı ile veya arkadaşlarının travmatik bir deneyimle ilgili hikayelerinden derinden etkilenen kişilerde de meydana gelebilir.

İkincil Travma Belirtileri

Olayın istenmeyen ve acı verici anılarının hatırlanması,

Olayın rüyalarının görülmesi,

Travmatik olayı/öyküyü hatırlatan şeylerden kaçınma,

Duygu ve düşüncelerden kaçınma hali,

Etkinliklere karşı ilgide azalma hali,

Sinirlilik hali,

Duygusal ve öfke patlamaları,

Kendine zarar verici ve pervasız davranışlarda bulunmak (madde kötüye kullanımı gibi)

Konsantrasyon zorluğu

Uyku sorunları (dalmada ve sürdürmede zorluk)

Kolayca ürkmek ya da irkilme tepkisi gösterme

Son günlerde yaşadığımız 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık depremi ve peşinden gelen Elbistan depremi ile tüm toplumumuzda aynı zamanda ikincil travma belirtlileri ortaya çıkmaktadır. Sadece deprem bölgesinde bu olaya birincil olarak etkilenen kesim dışında, sosyal medya ve televizyon üzerinden gördüğümüz haberler ile beraber deprem bölgesinden uzakta olan insanlar dahil bunun travmatik belirtilerini yaşamaktadır.

İKİNCİL TRAVMAYLA BAŞA ÇIKMAK İÇİN NE YAPABİLİRİZ?

İçinde bulunduğumuz durum/sorun hakkında farkında olmak,

Güvendiğiniz birine içinde bulunduğunuz durum hakkında paylaşım yapabilirsiniz,

Uyku düzenimize dikkat etmeliyiz,

Travmaya maruz kaldığımız yayın organlarına karşı sınır çizip, ara vermeliyiz,

Gerçeklikle aramızdaki bağlantıyı koparmamak ve arttırmak için farkındalık egzersizleri yapabiliriz,

Nefes egzersizleri yapabiliriz,

Bu durumla başa çıkmakta zorlanıyorsan yalnız değilsin ve bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirsiniz.