Sık Karşılaşılan ve Birden fazla kere göz gerisi ettiğimiz problem…Günümüz ömrü gereği karşımıza daha sık çıkmakta
Kabızlık çocuk hastalıkları uzmanına müracaatların %3-5 kadarını, çocuk gastroenteroloji uzmanına müracaatların %20-25 kadarını oluşturmaktadır. Yani çocukluk devrinde sık karşılaşılan bir sıhhat problemidir. Çocuğun 2 haftadan uzun mühlet dışkılamasında zorlanmanın olması yahut dışkılamasında gecikmenin olması olarak karşımıza çıkar.
Kabızlık;
-
Son 2 ay içerisinde haftada üç yahut daha az sayıda dışkı yapma
-
Haftada 1 yahut daha fazla dışkı kaçırma
-
Tuvaleti tıkayacak biçimde kalın dışkı yapma
-
Ağrılı dışkılama, dışkı tutma davranışı
-
Karında muayene sırasında dışkıların ele gelişi
Bu üstte yazılı belirtilerin en az ikisinin bir ortada olması kabızlığı tanımlar. Kız çocuklarda daha sık görülmektedir.
Kabızlık birden fazla sefer her hangi bir altta yatan bir sebebe bağlı olmadan görülebilmektedir. Ailesel yatkınlık hadiselerin yarısına yakınında bulunmaktadır. Kabızlık en sık 2 yaş civarında tuvalet terbiyesi verilirken kabızlık karşımıza çıkar. Anne sütünden süt bazlı formülalara geçiş sırasında da kabızlık görülebilir.
Kabızlık sorgulanırken doğumdan sonra çocuğun birinci 24 saatte dışkı yapıp yapmadığı, kabızlık sorunun müddeti, dışkının özelliği ( kıvamı, keçi pisliği biçiminde olup olmadığı, tuvaleti tıkayacak formda olup olmadığı, dışkı kaçırma olup olmadığı), beraberinde idrar kaçırma sorununun olup olmadığı araştırılmalıdır.
Aile uygun bir gözlemci ise kabız çocuklarının bir kenara saklanıp dışkı yapıyormuş üzere algılanmaya sebep olacak davranışlar içerisinde olduğunu tabibine söyleyebilir
Bazen de altta yatan bir sebebe bağlı ortaya çıkabilmektedir; Günlük süt ölçüsünün fazla olması, inek sütü alerjisi, posasız besinlerin fazlaca alınmış olması, bazen sıvı kaybı üzere beslenmeye bağlı nedenler olabildiği üzere bazen de hipotiroidi, çölyak hastalığı ( buğday unundaki gluten isimli bir proteine karşı alerji), kistik fibrozis (ter bezlerinin ve dış salgı bezlerinin hastalığı), şeker hastalığı, kalsiyum yüksekliği, potasyum azlığı üzere metabolik sebepler olarak karşımıza çıkabilir. Kabızlığın sebebi olarak nörolojik hastalıklar karşımıza çıkabilmektedir.
Ayrıca ilaç alım öyküsü örneğin; antiasit ilaç alımı, havale ilacı kullanımı ( fenobarbital), tansiyon ilaçlarının alımı sorgulanmalıdır.
Yine hastanın makat bölgesinin muayenesi de kıymetlidir. Makat bölgesinde çatlak olması, anüsün yerleşim yeri, kalın barsağın sinirsel ihtar eksikliği üzere sebepleri ayırt etmemize yardımcı olabilir.
Bel bölgesinin anormalliğini muayene sırasında tabip gözlemleyebilir yahut aile söyleyebilir.
Aşağıda yazılı bulgular tabibi ve aileyi altta yatan kıymetli bir sorun olduğu konusunda uyarmalıdır
-
Beraberinde büyüme gelişme geriliği olması
-
Anal bölge sfinkterinde refleksin olmaması (makatın gevşek olması), makatın muayenede boş bulunması
-
Bacakların kuvvetinde azlık yahut refleks azlığı
-
Omurga muayenesinde alt kısımlarında kıllanma çukurluk, omurga kavsinde bozukluklar
-
Karında şişlik olması
Tanı; Hasta yakınlarından edinilecek bilgiler birçok sefer kafidir. Fakat organik bir sebep düşündürecek bulgular varsa;
Direk karın grafisi ; Barsaklarda dışkı birikimini göstermede ve omurgalara ilişkin hastalıkların ortaya çıkartılmasında kullanılabilir.
Barsak paklığı yapılmadan baryumlu (ilaçlı ) kalın barsak grafisi çekilmesi, kuşkulu durumlarda anorektal bölgenin monometrik incelenmesi doğumsal kalın barsağın sinirsel ikaz eksikliğini ortaya çıkarmada değerlidir. Bu hastalığı destekleyen bulgular var ise kalın barsağın son kısmından alınacak tam kat biyopsi ile hudut yumaklarının (gangliyonların ) yokluğunun gösterilmesi ile teşhis konulabilir.
Tedavi: Tedaviye başlamadan evvel aileye baştan tedavinin uzun süreceği sabırlı olmak gerektiği açık bir lisanla anlatılmalıdır.
Aileye ve çocuğa tuvalet eğitimi anlatılmalı ve eğitimin en az 6-12 ay süreceği belirtilmelidir. Tuvalet eğitiminin sabah kahvaltısı sonrası yerine getirilmesi gerektiği ve erişkin insanlarında bu halde yaptığı çocuğa uygun bir lisanla anlatılmalıdır.
Diyet:
-
Diyet tedavisine diyete başaltıcı lavmanlar uygulandıktan sonra başlanmalıdır.
-
Aile uygulama sırasında GÜNLÜK tutmalıdır.
-
Diyet posa içermeli ve diyetteki posa ölçüsü yavaş yavaş artırılmalıdır.
-
Süt ve süt eserlerinin ölçüsü diyette azaltılmalıdır.
-
Bazı mamalar ( soya içeren mamalar ve anne sütüne yakın içerikli mamalar) çocuğun yaşına nazaran denenebilir.
Posalı besinler olarak;
Sebzeler; Kereviz, enginar, bezelye, Brüksel lahanası, karnabahar, taze fasulye, ıspanak, pırasa, domates ve salatalık, marul ve havuç verilebilir.
Kurubakliyatlar: Kurufasulye, mercimek, (yeşil ve kırmızı),
Meyvalar: Elma (mümkünse kabuklu), incir,portakal, üzüm, çilek, muz (olgun olmak kaydıyla), armut, kayısı seçilecek meyvelerdendir.
Kurutulmuş Meyvalar: Kuru üzüm, incir kurusu, kuru kayısı, kuru erik, hurma posa içeriği yüksek besinlerdir.
Meyva suları: Taze sıkılmış portakal suyu, elma suyu, üzüm suyu yarar sağlayabilir.
Patlamış mısır, fıstık, patates kabuğuyla fırında pişirilirse, kepekli ekmek verilebilir.
Bal yerine pekmez özendirilmelidir.
-
Su alımı artırılmalıdır
-
Fast-food çeşidi beslenmeden uzak durulmalı / konut yemekleri özendirilmelidir.
İlaç: Boşaltıcı lavmanlar hekim tercihine nazaran idame tedavisi bunu takip etmelidir. Beraberinde gastroözefagial reflü hastalığı olup olmadığı araştırılmalıdır.
Doktor, aile ve yakın etrafı ve öğretmeni ÇOCUĞUN kabızlığın üstesinden gelmesinde yardımcı olmalıdırlar.
Hepinize sağlıklı günler dilerim
Saygılarımla