Psikoloji alanında anksiyete olarak isimlendirilen korku, ağır endişe hissine eşlik eden bedensel yakınmalar ile bağlantılı bir durumdur. Titreme, sırt ağrısı, baş ağrısı, kas gerginliği, nefes darlığı, süratli soluk alıp verme, kolay yorulma, yüzde kızarma ve solma, çarpıntı, terleme, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, ishal, el ve ayakta uyuşma, yutkunma zahmeti tasanın fizikî belirtileridir. Ruhsal belirtiler makûs bir şey olacak hissi, konsantre olma zahmeti, uykusuzluk, boğaza bir şeyler düğümlenmesi, midede rahatsızlık hissi, cinsel istekte azalma olarak görülür.
Korku bilinen bir tehlikeye verilen uygun bir yanıtken, telaş müphem yahut çelişkili bir tehdide verilen karşılık olarak kıymetlendirilir.
Panik bozukluk, agarofobi, özgül fobi, toplumsal fobi, yaygın anksiyete bozukluğu, travma sonrası gerilim bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluk tasa bozukluğu içinde kıymetlendiren alt tipleridir.
Farmakolojik tedavinin yanı sıra destekleyici psikoterapi, iç görü yönelimli psikoterapi, davranışçı terapi, bilişsel terapi, küme terapileri uygulanmaktadır.
Kaynak: Kaplan & Sadock’s klinik psikiyatri el kitabı
1. Panik bozukluk
Kişinin kendini ölüyormuş ya da kalp krizi geçiriyormuş üzere hissettiği, genelde durumu açıklayacak değerli bir tetikleyicinin olmadığı çok telaş, dert ve kaygı halidir. Panik atak esnasında yaygın olarak kalp atışlarında hızlanma, titreme, terleme, süratli nefes alıp verme, göğüs ağrısı, bulantı, bayılacakmış hissi, çıldıracağı korkusu üzere belirti ve bulgular olur. Kişi kimi kapalı ve karanlık yahut kalabalık ortamlara girmekten kaçınır ya da besbelli bir gerilim altında bu duruma katlanır.
2. Yaygın Tasa Bozukluğu
Yaygın tasa bozukluğu çabucak her gün birçok olay ya da aktiflik hakkında çok telaş, ıstırap, tasa duyma halidir. Çok dert ile bir arada kolay yorulma, konsantrasyon zahmetleri, kas gerginliği, uyku bozuklukları da eşlik eden belirtilerdir. Kişinin iş ve mesleksel yaşantısı bu telaşlı durumdan etkilenir.
3. Toplumsal Anksiyete Bozukluğu
Sosyal fobisi olan bireyler, tanımadıkları beşerlerle karşılaştığı ya da oburlarının gözünün üzerinde olabileceği ortamlara karşı tasa duyarlar. Kişi bu endişenin çok ve anlamsız olduğunu bilir lakin derdi nedeniyle beşerlerle bir ortaya gelmekten kaçınır. Toplum içinde yemek yeme, konuşma, tuvalete gitme üzere hareketlerden kaçınırlar.
4. Obsesif Kompulsif bozukluk
Bu rahatsızlık tekrarlayan girici fikirler ve tekrarlayıcı davranış örüntülerini içerir. Obsesyon telaş ve hüzne sebep olan yineleyici niyet ve dürtülerdir. Kompulsiyon ise kişinin obsesyona karşı geliştirdiği, yapmaktan kendini alıkoyamadığı davranışlardır. El yıkama, nizama koyma, denetim etme, birtakım kelamları söyleyip durma olarak gördüğümüz davranış kalıplarının ardında ağır korku oluşturan kanılar vardır.
5. Fobiler
Bireylerin özgül bir obje yahut durumun varlığı karşısında çok, anlamsız, besbelli ve daima dehşet yaşamasıdır. Uçakla seyahat etme, yükseklik, hayvanlar, kan görme üzere bir çok alan tariflenmiştir. Çok kaygı seviyesi birden fazla vakit kişinin korkulan ortamda bulunmasına pürüzdür. Fobiler insanların günlük yaşantılarını olumsuz ekiler ve aksamalara sebebiyet verir.
6. Agorafobi
Agorafobide kişi konut dışında kalabalık yahut açık yerler üzere kaçmanın mümkün olmayacağı yerlerde bulunmaktan kaçınır. Kişi konuta bağlı hale gelir, meskeni hiç terk etmeyebilir yahut yanında eşlik eden biri olmadan meskenden çıkamayabilir.
7. Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu
Bu rahatsızlıkta kişi sıra dışı yaşanan bir olay sonrası telaş duymaya başlamıştır. Sevdiği birinin ani mevti, kaza, zelzele üzere kendi hayatını tehdit eden bir olayı yaşamış yada buna tanıklık etmiş olabilir. Olayı tekrar tekrar yaşadığını hissetme, olayla ilgili ortam yahut durumlardan kaçınma, sık sık rahatsız edici biçimde duşta görme üzere belirtiler tanımlarlar.
