Vücudumuzun tamamını kaplayan derimiz, vücudumuzu enfeksiyon oluşturabilecek mikroorganizmalardan, ziyanlı kimyasal unsur ve toksinlerden, mor ötesi ışınlardan, sıcak ve soğuktan koruyabilen harikulade bir organdır. Derimizin epey yaşamsal fonksiyonu yerine getirebilmesi için yapısal ve işlevsel manada sağlıklı olması gerekir.
Kuru deri, kış devrinde sık rastlanılan bir cilt sorunudur. Ciltte kuruluk çoklukla kollarda, bacaklarda, uyluk dış yüzlerde ve karın yan kısımlarında kaşıntı, gerginlik ve pullanma ile kendini gösterir. Kış periyodunda dışarıdaki soğuk have ve içeride ısınan ortamda nemin düşmesine neden olur. Ortam neminin düşmesi ciltte nemin azalmasına yolaçar. Nemsiz cilt kurur, çatlar ve dış irritanlara daha savunmasız hale gelir. Bütün bu etkenler deride ekzema dediğimiz kızarıklık, pullanma ve kaşntılara neden olur.
Kuru cilde neden olan öbür faktörler stress, yorgunluk, genetik faktörler, uykusuzluk, beslenme biçimi , yaşlılık ve banyo sıklığıdır.
CİLDİN DOĞAL NEMİNİ SAĞLAYAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Derinin üst katmanı kendini daima yenileyen bir dokudur. Yenilenme tabandaki kök hücrelerin denetimli biçimde çoğalmasıyla başlar. Yeni oluşan hücreler ise yaklaşık 3 haftalık bir süreçte yapısal olarak farklılaşır, olgunlaşır ve dökülür.Cildin yaşlanması ile birlikte derinin üst katmanlarındaki bu dökülme epeyce yavaşlar. Cildin üst katman meyyit hücrelerin dökülememesi ciltte sertleşme ve matlaşmaya neden olur. Bu atılım sırasında meyyit hücreler ayrılarak tek tek döküldüklerinden gözle görülür bir soyulma gerçekleşmez.
Doğal nem faktörü, hücrelerin içinde bulunduğu üretim muhtaçlığına nazaran değişen bir faktördür. Kuru iklim ve kış ayları üzere ortam nemi azaldığında doğal nem faktörü üretimi artar. Bu artış günler içinde yavaşça kendini gösterir. Birçok kişinin kış aylarında ellerinde kuruma, kızarma ve çatlak oluşmasının nedenlerinden biri de doğal nemin yeteri kadar süratle artamamasıdır.
Derimizde bulunan yağ katmanı da cildimizin nemini sağlayan etkenlerden biridir. Çeşitli yağ asitleri, seramid ve kolesterolden oluşan bu yağ katmanı istikrarlı ve kâfi ölçüde olduğu sürece çok düzgün bir su tutucudur. Deri yüzeyini bir manto üzere kaplayarak nem kaybını pürüzler.
CİLDİMİZİ KURUTAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Deri kuruluğu çevresel ve kimyasal etkenlere, çeşitli deri hastalıklarına, yaşlanmaya, dahili hastalıklara ve ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Çevresel etkenler ortasında kuru iklim, soğuk ve güneşe maruziyet yer alır.Cildin yaşlanması ile birlikte derinin doğal nemini sağlayan kimi hususlar ( hyaluronik asidler, seramidler vb.) azalmaktadır. Bu nedenle muhakkak bir yaştan sonra cilde bu hususların dışarıdan verilmesi gerekmektedir.
Kimyasal etkenlerin başında ise sabun, şampuan ve duş jelleri üzere şahsî bakım eserleri yer almaktadır. Bu eserlerin ortak özellikleri cildin esirgeyici yağ katmanını aşındıran, yağ çözücü etkileridir. Cilt yüzeyindeki hidrolipid sinema katmanı da su içerdiğinden, cildimizin pH değeri ölçülebilir. Cildin ortalama pH pahası 5.5′tur. Bu bedel, ciltte bulunan asidik unsurlar (ter, sebum ve cilt hücreleri) tarafından üretilmiştir. Cildin asidik özelliğinin fonksiyonu, “koruyucu asit örtü” terimiyle açıklanmıştır. Bu asit mantonun bozulması cildi dış etkenlere savunmasız hale getirir. deterjanlar, paklık eserleri, alkol, aseton, klor üzere çok sayıda kimyasal unsur güçlü ve yağ çözücü tesirleriyle bu hami asit mantoyu bozarak kuruluğa neden olmaktadır.. Çeşitli kozmetik temizleyiciler, soyucular, akne tedavisinde daima kullanılan ilaçlar da kuruluk yapabilir.
Ekzema başta olmak üzere çok sayıda cilt hastalıkları, çinko, temel yağ asitleri ve A vitamini üzere etmenlerin hem eksikliği hem de fazlalığı üzere beslenme bozuklukları da cilt kuruluğuna neden olabilir.
Kâfi sıvı alımı cilt kuruluğunu engelleyebilir. Olağan günlük su alınımı en az 8 bardak olmalıdır. Fakat birçok birey bol su içmelerine rağmen ciltlerinin kuruluğundan yakınır. Bunun nedeni suyu deride hapseden kollayıcı yağ katmanının olmaması halinde suyun tutulamayıp, buharlaşarak kaybolmasıdır.
Tiroit bezinin yetersiz çalışması, sindirim sistemi bozukluklarına bağlı emilim bozuklukları da ciltte kuruluğa yolaçabilmektedir. Tansiyon tedavisinde kullanılan idrar söktürücü ilaçlar, kolesterol düşürücü ilaçlar, sivilce tedavisinde kullanılan A vitamini türevi ilaçlar ve birtakım kemoterapi ilaçları deri kuruluğu yapan etkenler ortasındadır.
Cilt kuruluğu, bilhassa bacaklarda ve kollarda localize kaşıntılarda ve yaşlılarda görülen beden kaşıntılarının başta gelen nedenidir. Kuruyan cilt çatlar ve olağanda deriden geçmesi engellenmiş kimi allerjenlerin kolayca geçişine neden olur. Kış devrinde konut hanımlarında görülen el ekzemalarının en değerli nedeni cilt kuruluğudur.
CİLT KURULUĞU NASIL ÖNLENİR
Banyoda beden paklığında deri PH sına yakın PH da renksiz, kokusuz duş jel yahut sabunları kullanılmalı, çok sıcak suyla yıkanılmamalı, banyoda kalış mühleti kısa tutulmamalıdır. Banyodan sonra nemlendirme cilt üzerindeki su buharlaşmadan kesinlikle yarım saatlik devirde yapılmalıdır.
Temizlik gereçleri ile eldiven kullanmadan temastan mümkün olduğunca kaçınılmalı ve her el yıkamadan sonra bilhassa kış aylarında ellerde bariyer özelliğinde bir nemlendirici ile nemlendirilmelidir.
Cilt nemlendirmede kullanılan nemlendiriciler iki farklı sistem ile çalışmaktadır. Birtakım nemlendiriciler, deri yüzeyinde bir katman oluşturur ve derinin doğal neminin buharlaşarak yitirilmesini maniler. Bu tıp nemlendiriciler ortasında vazelin, lanolin üzere yağlar bulunur.Etkili nemlendiriciler olmalarına karşın sürülmeleri zordur.
Öbür küme nemlendiriciler ise havadaki nemi ya da derinin alt katmanlarındaki nemi yüzeye çekerek derinin nemlenmesini sağlarlar. Bunlara örnek gliserin ve bitkisel yağlardır. Nemlendiricilerin tertipli Cilt nemlendirmede kullanılan nemlendiriciler iki farklı sistem ile çalışmaktadır. Kimi nemlendiriciler, deri yüzeyinde bir katman oluşturur ve derinin doğal neminin buharlaşarak yitirilmesini mahzurlar. Bu tıp nemlendiriciler ortasında vazelin, lanolin üzere yağlar bulunur.Etkili nemlendiriciler olmalarına rağmen sürülmeleri zordur.
Başka küme nemlendiriciler ise havadaki nemi ya da derinin alt katmanlarındaki nemi yüzeye çekerek derinin nemlenmesini sağlarlar. Bunlara örnek gliserin ve bitkisel yağlardır. Nemlendiricilerin tertipli Cildin nemini arttıran vitamin(A,C,E vitamin) , mineraller ve bedende yapılmayan birtakım temel yağ asidlerinden (linoleik ve linolenik asid) varlıklı beslenmeye dikkat edilmelidir.
Kış devrinde kesinlikle yaşadığımız ortamın havası nemlendirilmelidir.
