Deride yerleşen mantar hastalıklarının en sık görülen biçimi ayak mantar hastalıkları olduğu üzere, ayak derisinde en sık görülen deri hastalığı da ayak mantar hastalığıdır. Yani, sık görülen bir durumdur. Sık görülmesine ve birden fazla kere ağır kaşıntısına rağmen ekseriyetle ihmal edilen, fazla önemsenmeyen bir hastalıktır. Bu ihmalde tahminen de sık görülmesinin de hissesi vardır. Beşerler birbirlerine sorarak başkalarında de ayaklarının tıpkı bölgelerinde kaşıntı, soyulma, sulanma vb. olduğunu öğrenince olağan sağlıklı bir ayağın bu türlü olması gerektiğini de düşünüyor olabilirler. Bunun da ötesinde kimi hastalarımızda tedavi edilmesi durumunda, diğer yerlerden öbür hastalıklar (örneğin dizlerde, bacaklarda ağrılar) çıkabileceği üzere büsbütün temelsiz fikirler de vardır.
Çoklukla çok kaşıntılı olan ayak mantar hastalıkları, bu kaşıntının verdiği rahatsızlığın yanı sıra, bazen öbür hastalıklara da yol açabilir. Kaşınma yoluyla deride yaralar ve sıyrıklar açılması öteki mikroplar için âlâ bir giriş kapısı oluşturur ve değişik tiplerde ikinci bir mikrobik hastalık eklenebilir. Ülkemizde ”Yılancık” ismi verilen mikrobik hastalığın en sık, ayaklar ve bacaklarda görülme nedeni de tedavi edilmeyen mantar hastalıklarıdır. Bunların da dışında bazen bu mantar hastalıklarına karşı birtakım allerjik tepkiler gelişerek öteki çeşitten sıkıntılara yol açabilir.
En sık görülen hali, halk ortasında ”Mayasıl” adı verilen ayak parmak ortası yerleşimidir. Bu tip bazen kuru soyulmalar, bazen kabarcıklı, bazen de yaş, beyaz, peynirimisi bir görünümde görülebilir. Ayak tabanında ise ekseriyetle kuru soyulmalar ve bazen kalınlaşmalarla görülebilir.
Ayak tırnaklarına yerleştiğinde, tırnaklarda kalınlaşma, kabalaşma, renk değişikliği görülür. Bazen kalınlaşmalar çok aşırı olup, ağrıya yol açabilir, ayakkabı giyilmesini ve tırnak kesilmesini zorlaştırır. İmgesinin berbatlığı ise en bariz yanıdır.
Bulaşması direkt ayak ayağa sürtüşme yoluyla olabileceği üzere, terlik, çorap, ayakkabı, havlu üzere ortak kullanılan eşyalardan yahut banyo, küvet, plaj, hamam ve gibisi ortak yerlerden olabilir. Ayakların yıkandıktan sonra âlâ kurulanmayıp nemli kalması mantar üremesi için çok uygun bir ortam yaratır. Tırnaklara bulaşma ise daha çok tırnak makası, törpü üzere tırnakta zedelenme de yapabilen ortak eşyalar aracılığıyla olur.
Birebir bölgede yerleşebilen egzema, sedef hastalığı ve gibisi birtakım hastalıklar bazen çok aldatıcı olabilir. Ayrımı, bir Deri Hastalıkları Uzmanı tarafından sağlıklı bir biçimde yapılmalıdır. Gerekirse laboratuar tetkiklerinden de yararlanılır.
Tedavisi de Deri Hastalıkları Uzmanının önerdiği halde düzgün uygulanırsa sanıldığından çok daha kolay ve tesirli olacaktır. Ayak derisi için en az bir ay, ayak tırnakları için en az dört ay nizamlı tedavi gerekecektir. Ayak parmak ortalarının kuru tutulması, yani yıkamadan sonra çok güzel kurulanması ve hatta pudralanması yeni bulaşma ve yinelemeleri önlemek için çok kıymetlidir. Ortak eşya kullanımını önlemek ve mantar bulaştığı düşünülen ayakkabı, çorap vb. eşyaların dezenfeksiyonu çok kıymetlidir.
