Öfke Nasıl Bir Duygudur?

Önce isterseniz öfke duygusunu biraz tanımaya çalışalım. Öfke duygusu, diğer duygularımız gibi bize bir mesaj vermek için gelir. Aslında faydalı ve doğal bir duygudur. Bu mesajlar neler olabilir? Örneğin bir ilişkinizde yolunda gitmeyen bir şeyler vardır ama üstünü örtüyorsunuzdur. Öfke gelip size, ‘bak burda bir sorun var, düzenlemen gereken bir şeyler var’ der. Ya da başka bir durumda haksızlığa uğramışsınızdır, öfkeniz yine gelir ve bu meseleyi size göstermek veya bu konuda bir şeyle yapmanız gerekecekse, size gereken canlılığı ve haklılık hissini verir. Yani aslında niyeti iyidir. Bu yüzden de öfkeden kurtulmak, öfkelenmemek istemek veya öfkemize kulağımızı kapatmaya çalışmak pek uygun beklentiler değildir, hem de hayatımızı istediğimiz yönde yaşayabilmemiz için öfkeyi hissetmemek akılcı değildir. Öfkeyi ‘kötü’ bir duygu gibi görmemizin sebebi, öfkenin ifade edilişi ve bundan doğan olumsuz sonuçlardır. Örneğin bağırmak, kırıp dökmek, kendine veya başkalarına zarar vermek gibi. Beynimizde aniden ortaya çıkan ve kalp çarpıntısı, titreme gibi çok yoğun fiziksel belirtiler ortaya çıkaran öfke duygusu, bizi de karşımızdakileri de korkutur. Bazen, o anda ne yaptığımızı bile sonrasında hatırlamadığımız olur. Aşırı olumsuz ifadesi, ilişkilerimize zarar verebilir. Bu yüzden öfkemizi tanımak ve ondan uygun bir şekilde faydalanmak oldukça önemlidir. Bu konu ile ilgili iki video daha çekeceğim. Umarım faydalı olur. Görüşmek üzere.

Öfkelendiğimde Neden Kontrolü Kaybederim?

Bu noktada beyin hakkında bilmemiz gereken iki şey var: Birisi, bizim yetişkin olarak mantıklı ve akılcı davranmamızı sağlayan frontal lob, yani ön beyin. Diğeri de bizi hayatta tutmak için uğraşan, amigdala dediğimiz beynimizin ilkel tarafı. Normalde günlük hayatımızı sürdürürken, beynimizin tehlike olarak algılayacağı herhangi bir şey olmadığı sürece ön lob devrededir. Ama beyin bir tehlike sinyali algılarsa, ilkel taraf dediğimiz beynin alt bölgesi devreye girer. Burası tamamen bizi hayatta tutmaya odaklı olduğu için, düşünmek için zaman harcamaz, otomatik hareket eder. Ve sistemi ön beyinden devralır. Bir nevi, ‘senin düşünmenle kaybedecek vaktimiz yok’ der ön loba. Öfkelendiğiniz anları bir düşünmeye çalışın: sonra düşününce, nasıl öyle bir tepki verdiğinize siz de şaşırmışsınızdır veya ne dediğinizi bile hatırlamadığınız bir süreç yaşanmıştır veya sonra pişman olduğunuz davranış veya sözler çıkmıştır ağzınızdan. İşte bunlar alt beynin yaptırdığı ve otomatik olarak ortaya çıkan tepkilerdir. Beyin tehlike olarak algıladığı şey illa kaza, şiddet vs gibi hayatı tehdit eden bir şey olmak zorunda değildir. Çocukken özellikle yoğun utanç, suçluluk, korku gibi duygular yaşadığımız ve bize o duyguları ve yaşantıları hatırlatan her şey beyin için bir tehlike anlamına gelir.

Öfkemi Nasıl Kontrol Edebilirim ?

Pek çok video veya yazıda, öfkeyi kontrol etmek için içinizden 10, 20 vs kadar sayın, derin nefes alın gibi öneriler olduğunu siz de görmüşsünüzdür. Bunun mantığı aslında, kontrolde olan alt beyni devreden çıkarmak ve sistemi tekrardan ön beyne vermek; yani bizim mantıklı ve sağlıklı düşünmemizi sağlayan beyin bölgesine vermektir. Bu mantığı kavradıktan sonra, yapacağınız şeyler size kalmış. Çünkü içinden 10 a kadar saymak da, biraz su içmek de, ortam değiştirmek, derin nefes almak veya temiz havaya çıkmak da aynı işe yarar. Sizi şu ana çeker, dikkatinizi başka şu anda olan bir şeye çektiğinizde beyin de, ‘her şey yolunda, sakinleşebilirim’ mesajını almış olur. Böyle bakınca çok basit gelebilir kulağa, fakat öfke öyle yoğun bir duygudur ve bize kendimizi o kadar haklı hissettirir ki, o an bunu yapmak aklımıza gelmez veya yapmak istemeyiz. O yüzden önce niye öfkemizi yatıştırmamız gerektiği konusunda kendimizle anlaşmaya varmamız önemlidir. Öfkeyi yatıştırmak, karşıdakini haklı bulmak veya kendimizi savunmasız bırakmak değildir. Eğer kontrol bizde olursa, öfkenin yoğunluğu ile hareket etmezsek, getirdiği mesajı da alabiliriz, sorun neyse onu çözmek için daha etkili yöntemler de bulabiliriz. Unutmayın, yoğun bir duygu ile karşı karşıyaysak, beyin bir tehlike algılamış demektir. Onu panik halden çıkarmak ise, dikkatinizi o an başka bir şeye vermek veya çok kısa mola almak gibi yöntemlerle gayet mümkündür. Umarım faydalı olmuştur. Hoşçakalın.