Polistik Over Sendromu ve İnsülin Direnci İlişkisi

Polikistik over sendromu (PCOS), daha çok adolesan dönemdeki genç kadınlarda görülen hormonal bir bozukluktur. Üreme çağındaki kadınların %3,6-15’ini etkilemektedir. Genellikle ergenlik döneminde başlar ve tanısı için üç kriterden ikisi gereklidir:

1-Yumurtlamama (anovulasyon)

2-Aşırı kıllanma (hiperandrojenizim)

3-Polikistik yumurtalıklar

PCOS’ta hastaneye başvuran hastaların semptomları genel olarak şöyledir:

• Yüz, göğüs, sırt, karın bölgelerinde aşırı kıllanma

• Akne, kaş, kirpik, saç dökülmesi

• Ses kalınlaşması

• Menstrüel döngü bozukluğu

• Obezite

• Depresyon

• Yeme bozukluğu 

• Anksiyete

Bunlara ek olarak Tip 2 diyabet, dislipidemi, yüksek tansiyon, kalp hastalıklarının görülmesi ölüm riskini arttırmaktadır. İnsülin direnci (IR) ise PCOS hastalığında anormal bir sendrom olarak rastlanılmaktadır.

IR çok miktarda olgunlaşmamış yumurtalar üreterek PCOS’un büyümesine yol açan hiperinsülinemiyle ilişkili bir hastalıktır. IR normal veya normalin üstünde insülininin bozulmuş biyolojik yanıtıdır. Klinik bulgularına bakıldığında:

• Metabolik sendrom, 

• Yüksek kan yağları, 

• Tip 2 diyabet, 

• Kalp hastalıkları, 

• Nonalkolik (alkolsüz) karaciğer hastalığı, 

• Yüksek tansiyon, 

• Bazı kanser türleri,

• Uyku apnesi sıklıkla görülmektedir. 

IR de obezite inflamasyonunda, insülin direncinin hassasiyetini etkileyerek yağ dokusunun salgılanmasında yumurtalık fizyolojisinde de etkili olabilmektedir. Obezite ve PCOS durumunda yağ dokusu kalınlaşarak insülinin fazla uyarılmasına neden olur. Bu durum hastanın hormon dengesini bozmaktadır. Hormon dengesinin bozulması da kişinin kilo alımına yatkınlığını arttırmaktadır. 

PCOS’lu kadınlar için tedavi yöntemleri farmakolojik ve tıbbi beslenme tedavisi olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Ayriyeten yaşam tarzı değişikliği de insülin duyarlılığını arttırarak hastalığı iyileştirir. 

  Beslenme Tedavisi

Diyet tedavisi bireyin alması gereken enerjiyi sağlamalı ve uygun miktarda karbonhidrat, protein ve yağ oranı dengesini kapsamalıdır. Özellikle hasta obez ise kilo kaybı ve enerji kısıtlanması yapılarak bireye özgü beslenme tedavisi de uygulanmalıdır. 

Sonuç olarak PCOS’lu üreme çağındaki kadınlarda IR, üreme fonksiyonları ve metabolik hastalıkların iyileşebilmesi için beslenme tedavisi önemli rol oynamaktadır. Bunun için bir uzman eşliğinde hastanın diyet tedavisinin planlanması gerekmektedir.