Stres; bedeni ve ruhsal durumu olumsuz etkileyen ve hayatta karşılaştığımız travmalar sonucu oluşan bozukluklardır. Travmatik sebeplere verilen reaksiyonlar ve başa çıkma formülü, bu durumlara karşı hastalıkların oluşmaması için kullanılan kalkanlardan biridir de diyebiliriz.
İnsanlar gerilimli olduğunda, süratli düşünmek yahut bir karar almak, ya da istemediği bir duruma ayak uydurmak zorunda kalabilir. Sonucu kayıp ve ziyan görme olarak karşılaştığımız çabucak hemen her his bu duruma sebep olur.
Stres belirtileri:
-Uyku sorunları,
-Fiziksel ağrılar,
-Yeme bozukluklari,
-Motivasyon, dikkat ve bağlantıda düşüklük, bozukluk,
-Kelleşmekten uzak durmak,
-Soruna karşı çaresizlik hissedip bağımlılık oluşturma (alkol, unsur bağımlılığı),
-Öfke denetim sorunları, panik atak, anksiyete,
-Depresyon v.b.
Yüzyıllardır beşerler üç çeşit reaksiyon verir :
-Savaş,
-Kaç,
-Dona kal.
Travmalardan sonra karşılaştığımız gerilim biz de, yanarsa yansın batarsa basın hisleri oluşturup, artık mantığı devre dışı bırakır ve o an vereceğimiz karar, en berbat karar olabilir. Zira bu periyotta kişi muhakeme edemez, sağlıklı karar veremez. Gerilim duygusal düşündürür ve alacağımız kararlarımıza geciktirir ve biz kendimize haksızlık edip bu konu hallolsun sonra kendimle ilgilenirim deriz. Art plana atılmışlık biz de tükenmişlik sendromunu da oluşturur artık hayattan zevk alamayan, keyifsiz depresif konsantre olamayan bir insan haline döneriz.
Ruhsal travma ve travmanın tesirlerine yol açan olaylar ise;
-Savaşlar,
-Patlamalar,
-Afetler,
-Deprem
-Sel yangın,
-Saldırı ,
-Tecavüz, azap,
-Kazalar,
-Aile içi şiddet,
-Çocuklukta yaşanan tacizler,
-Ölüm v.b.
Kişiler bu durumla başa çıkamadıkları için çaresizlik yaşarlar, bu çaresizlik duygusu da olayların içinden çıkamayacakmış hissi verir. Travmatik olaydan kaçınma ya da unutmaya çalışma travmanın tesirlerini azaltmaz. Vakit travmanın tesirlerini büsbütün ortadan kaldırmaz. Bireylerin yaşanan travmayı kendi güçsüzlüklerine bağlamamaları, tedavi imkanlarına ulaşabileceği en kısa vakitte ulaşmaya çalışmaları, problemleri utanmadan konuşmaları, yardım aramaya çekinmemeleri , ümitsizlik hislerinden sıyrılmamaları, kendine olan itimatlarını kaybetmemeleri, sorunun tahlili için başlangıç çalışmalardır.