PRP, ‘Platelet Richied Plasma ‘ sözlerinin kısaltılmış hali olup Türkçe’ye trombositden
zenginleştirilmiş plazma olarak çevirebileceğimiz bir kan eseridir.Kanımızda bulunan ve damar
yaralanmaları halinde pıhtılaşmayı sağlayarak kanamayı durduran trombosit ismini verdiğimiz
hücrelerin özel prosedürlerle ayrıştırılması ve ağırlaştırılması sonrasında hastaya geri enjekte
edilmesi süreci olarak tanımlayabiliriz. Trombositlerin kan pıhtılaşması dışında öteki bir vazifeleri de
içlerinde bulundurdukları ve büyüme faktörü ismi verilen birtakım doku tamir unsurlarını hasarlı
bölgeye bırakmaları ve bu sayede yaralanmış olan dokunun kendini tamir süreçlerini kontrol
etmeleridir. Büyüme faktörleri, sayısı epey fazla ve karmaşık tesirlere sahip hususlar olup halen
ancak bir kısmının tesirleri bilinmektedir. Bir yaralanma anında trombositler tarafından hasarlı bölgeye bırakılan büyüme faktörleri doku uygunlaşmasını sağlamaktadır. Hastanın kendi kanının laboratuard alınarak santrifüj edildikten sonra içinde trombositlerin ağır olarak bulunduğu plazma kısmını ayrılarak tabip tarafından hastanın hasarlı bölgesine enjekte edilmesi sürecine PRP uygulaması denir.
PRP, içinde pıhtılaşma engelleyici hariç rastgele bir ilaç, kimyasal unsur yahut yabancı madde
içermeyip büsbütün hastanın kendi hücrelerini içerdiği için doğal ve inançlı bir tedavi yolu olara kabul edilmektedir. Uygulamanın temel mantığı bedenin doğal olarak, kendi kendine tamir
edebileceği bir yaralanmanın o bölgeyi tamir unsurlarının çok daha fazla ölçüde verilerek tamir
süreçlerinin desteklenmesidir.Günümüzde piyasada hazır olarak satılan çok farklı, PRP kitleri
mevcuttur. Bu kitler alınan kan ölçüsü, kullanılan kan pıhtılaşma engelleyici unsur ve bunun
kullanım hali, içerdiği trombosit sayısı, trombositlerin beden dışında yahut beden içinde aktive
olması,hazırlanan eserin lökosit içerip içermemesi üzere pek çok farklı özelliğe sahip olup ayrıyeten farkl fiyatlara ve görsel manada farklı şıklıkta kutulara sahiptirler. Bütün üreticiler kendi kullandıkları
sistemin ve teknolojinin en faal ve en güzeli olduğunu argüman etmekle bir arada günümüzde tıbben hang PRP teknolojisinin daha üstün olduğunu gösteren bilimsel bir ispat yoktur. Bu nedenle tüketicinin PR seçiminde dikkat etmesi gereken en kıymetli ögelerin şunlar olduğunu düşünüyorum. Kan alınm süreci sırasında vakumlu ve kapalı sistemli bir tüp kullanılması ve kan pıhtılaşma engelleyici maddeni tüpün içinde hazır bulunması yani sonradan tüpün içine diğer unsur eklenmemesi, kullanılan tüpü hastaya kan eseri geri verilmesine müsaade verecek sterilite standartlarında olması (2b standardı olara bilinir), süreçler sırasında mümkün olduğu kadar eserin içine az sayıda girip çıkılması ve tüm başamaların steril olarak yapılması dikkat edilmesi gereken en değerli olan noktalardır. Kutunun görsel hoşluğu ve eserin fiyatı daha geri planda değerlendirilmelidir.
PRP Kimlere Uygulanır?
PRP doğal ve emniyetli bir tedavi metodu olması nedeniyle son yıllarda gitgide popülarite kazanmış
olup kozmetik uygulamalar dahil çok farklı alanlarda kullanılmaktadır. Ortopedide esas kullanımı ;
akut ve kronik kas ve tendon meseleleri, eklem kıkırdağına ilişkin dejeneratif süreçler ve kaynamamış yada kaynama gecikmesi olan kırıklardır. PRP uygulaması direkt hasarlı bölgeye enjeksiyon biçiminde yapılmaktadır. Ekseriyetle muayene odasında lakin steril olarak yapılan bu uygulama, bazen ameliyathanede yapılmış olan cerrahi bir tamiri desteklemek için de kullanılmaktadır. Görece yeni bir tedavi sistemi olması nedeniyle hala farklı üretim teknolojilerine sahip, farklı ticari eserlerden hangisinin hangi durumda daha tesirli olduğuna dair şimdi kâfi bilimsel data yoktur. Emsal nedenlerle hangi hastalıkta, hangi ölçüde, kaç sefer uygulanacağına dair de şimdi elimizde kâfi bilimsel data yoktur. Günümüzde PRP uygulamaları tabipler tarafından her hasta için farklı olarak ve hastanın verdiği reaksiyona nazaran düzenlenmeye çalışılmaktadır. Fakat şu temel bilgiler değerlidir. PRP uygulanacak hastalığın aslında bedenin kendi kendine tamir edebileceği bir hastalık olması gerekir.
Bilindiği üzere PRP bir mucize olmayıp, bedenin kendi tamir kapasitesini ağırlaştırarak kullanma
esasına dayanır. Bedenimizin doğal olarak onaramayacağı bir hastalığı PRP ile de tedavi etmek
mümkün olamaz. Öteki yandan PRP uygulaması yapılacak olan hastanın yaş ve genel sıhhat durumu prestijiyle bedeninin tamirat kapasitesi ve tamirat sistemlerinin güçlü ve faal olması gerekir.
Genellikle 50 yaş üzerinde bedenin doğal tamir ve tamir düzeneklerinin zayıfladığı kabul edildiği için PRP uygulamalarından görülen yarar azalmaktadır.Daha yaşlı insanlarda ise kullanılması uygun görülmemektedir. Beden direncini kıran birtakım kronik hastalıkları olan, bilhassa kan hastalığı olan beşerler da PRP uygulamaları önerilmez. Bu husustaki bilgilerimizin, daha fazla bilgi toplandıkça, vakit içersinde değişmesi mümkün olmakla birlikte günümüzde PRP uygulamaları daha çok genç,
aktif ve sağlıklı insanlarda görülen ve bedenin esasen tamir edebileceği doku hasarlarının tamir
süreçlerini desteklemek emeliyle yapılmaktadır. PRP ile kavramsal olarak karışan bir öteki uygulama olan kök hücre tedavileri ise büsbütün başka bir bahis olup ikisini karıştırmamak gerekir.
Ortopedide PRP Uygulamaları
Başlıca ortopedik PRP uygulamaları şunlardır; 1. Atletlerde görülen akut kas yaralanmaları en
başarılı uygulama alanıdır. Kas yaralanması olan sportmenlerin genç ve sağlıklı beşerler olması, kas
yaralanmalarının çabucak tamamının kendi kendine güzelleşme kapasitesine sahip olması nedeniyle bu
alanda PRP uygulamaları çok tesirlidir. Kas yaralanmalarında, PRP'den beklentimiz, güzelleşme süreçlerini kısaltması sayesinde spora dönüşü hızlandırması ve güzelleşmenin orjinal kas dokusuna mümkün olduğu kadar yakın olması sayesinde daha âlâ işlevsel sonuçlar almamızdır. Çoklukla,
yaralanmanın 4. yahut beşinci günü, yaralanma bölgesine ultrason denetimi altında yapılması ve
yaralanmanın şiddetine nazaran bir hafta ortayla iki yada üç sefer tekrar edilmesi önerilir. 2. Kronik tendon sorunları, başka ismiyle kronik, tendinopatiler başka bir kullanım alanıdır. Bu alandaki kullanım ile ilgili aktiflik seviyesi konusunda farklı yayınlar mevcuttur. Birtakım yayınlarda aktifliğinin yetersiz olduğu savunulurken birtakım yayınlar tendinopati tedavisinde uygulanan başka sistemlerden daha üstün olduğunu savunmaktadır. Tenisçi dirseği, aşil tendiniti ve omuzda görülen tendinetler en sık kullanım alanları olup çoklukla 7-10 gün ortayla iki yahut üç sefer uygulanması önerilir. 3. Kırık kaynamasının geciktiği durumlarda kırık bölgesine 2-3 hafta ortayla 2 ya da 3 sefer uygulanması kırık uygunlaşmasını hızlandırır. Bu uygulama kimi vakit ameliyathanede yapılmaktadır. 4. Kıkırdak dejenerasyonu Bir öbür yaygın uygulamalardandır.Bu alanda kullanılmasıyla ilgili elimizdeki bilimsel bilgiler çelişkilidir.
Dejenerasyonun hafif olduğu durumlarda ve genç hastalarda daha tesirli olduğu kabul edilmektedir.
Yumuşak doku uygulamalarından farklı olarak daha seyrek aralıklarla, 3 hafta ortalarla 3 doz yapılması önerilir. 4. Ameliyathanede yapılan cerrahi tamir süreçlerini desteklemek için kullanıldığında bir sefer ameliyat sırasında uygulanır.