Sedef hastalığı nasıl tedavi edilir?
Hastalığın kesin tedavisi bulunmamaktadır. Fakat, uygun tedavi ile denetim altına alınabilir ve uzun periyodik uygunluk sağlanabilir. Tedavide doktor, hasta ve hasta yakınları işbirliği içinde olmalıdır. Hastalığı alevlendirebilecek ilaçlar ve davranışlardan (kaşıma, banyoda liflenme, kese, vb.) kaçınılmalıdır.
Hudutlu tutulumlu sedef hastalığında öncelikle lokal tedaviler seçilmektedir. Bu usuller birlikte de kullanılabilir.
Sedef hastalığı toplumda sık görülen, alevlenmelerle birlikte uzun mühlet devam eden bir hastalıktır. Çoklukla keskin hudutlu, üzerinde hastalığa ismini veren sedef (gümüş) renginde kepeklenmeler (pullanmalar) bulunan kızarıklıklar ile ayırt edilir.
Sedef Hastalığı yaygın bir hastalık mıdır? Hangi yaşlarda görülür?
Sedef hastalığı tüm dünyada yaygındır; genetik ve çevresel faktörler sıklığını tesirler. Hastalığa yatkınlık ebeveynlerden çocuğa aktarılabilir, lakin çocukta hastalık görülmeyebilir. Her 100 şahıstan bir yahut iki şahısta ortaya çıkar. Erkek ve kadınlar- da eşit sıklıktadır. Ekseriyetle 15-30 yaşlarında başlar.
Hastalığın nedenleri ve ataklara yol açan faktörler nelerdir?
Neden kesin olarak bilinmemektedir; bağışıklık sistemi, genetik ve çevresel faktörlerin tesirli olduğu düşünülmektedir. Çevresel faktörler (streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonları, ilaçlar, çok alkol alımı, sigara, kaşıma, keselenme, güneş yanığı vb.) ve ruhsal gerilim hastalığı başlatabilir yahut alevlendirebilir.
Hastalık Bulaşıcı mıdır?
Hastalık temasla kimseye bulaşmaz.
Hastalığının belirtileri nelerdir?
Hastalığın belirtileri klinik özelliklerine nazaran değişmektedir.
Psoriazis vulgaris (plak tipi psoriazis) En sık görülen sedef hastalığı kliniğidir (% 80). Tipik belirtileri oval yahut yuvarlak, gümüş renginde pullanmalarla kaplı, deriden kabarık kızarıklıklardır. Diz, dirsek, saçlı deri ve kuyruk sokumuna sık yerleşir. Bazen koltuk altı, kasık, göğüs altı, kalçaların ortası, diz ardı, dirsek iç yüzü ve boyun üzere kıvrım yerlerine de yerleşebilir (İnvers psoriazis). Avuçlar ve ayak tabanında görülebilir (Palmoplantar psoriazis)
Guttat psoriazis Gövde üst yarısında, kol ve bacaklarda, yağmur damlasına benzeri, küçük, yuvarlak, pembe-kırmızı, kepekli kabarıklıklar görülür. Çocuklarda ve ergenlerde sıktır. Ekseriyetle boğaz enfeksiyonunu izleyerek ortaya çıkar ve birkaç hafta yahut ay içinde geriler.
Eritrodermik psoriazis Hastalığın bedenin % 90’ından fazlasını kaplamasıdır. İlaç, güneş ışığı, travma, enfeksiyon üzere tetikleyici faktörlerin tesiriyle hastalık yaygınlaşabilmektedir. Tedavisi hastanede uygulanmalıdır.
Püstüler psoriazis Kırmızı yerde, irinli sivilceler bulunur. Tipik sedef hastalığı plakları üzerinde yahut sağlam görünümlü deride ortaya çıkar. Tüm bedende yaygın görülebilir (yaygın püstüler psoriazis) yahut avuçlar ve ayak tabanlarına yerleşim gösterir (palmoplantar püstüler psoriazis).
Eklemlerin sedef hastalığı Her 10 hastadan 2’sinde ve 40’lı yaşlarda ortaya çıkar. En sık parmak ve bel eklemleri tutulur. Sabah tutukluğu yahut uzun mühlet oturma, ayakta kalma ile gelişen tutukluk, el yahut ayak parmaklarında şişlik (“sosis parmak” görünümü) üzere belirtilere neden olur. Eklem tutulumunda, tırnak tutulumu da sıktır. Ekseriyetle hastalığa ilişkin deri belirtileri eşlik eder.
Psoriaziste tırnak değişiklikleri hastaların yaklaşık yarısında tırnaklar etkilenir. Tırnak yüzeyinde toplu iğne başı büyüklüğünde çukurcuklar, tırnağın yatağından ayrılması, tırnak altında sarımsı renklenme (yağ lekesi görünümü), tırnağın bir kısmının kaybı ve tırnağın özgür kısmının altındaki deride kalınlaşma sık görülen değişikliklerdir.
Sedef hastalığının seyri nasıldır?
Alevlenmeler ve düzgünlük periyotları ile çoklukla uzun periyodiktir. Hastalığın belirtileri ve şiddeti şahıstan bireye, hatta birebir şahısta vakit içinde değişebilir.
Gebelik hastalığın seyrini tesirler mi?
Sedef hastası hamile kalabilir. Gebeliğin tesiri değişkendir; hastalık ekseriyetle gebelikte düzelir, doğum sonrasında ataklarla eski seyrine döner. Az sayıdaki hastada gebelikte püstüler psoriasis gelişebilir.
Sedef hastalığı ve başka hastalıklar bilhassa şiddetli sedef hastalığı olanlarda kalp damar hastalıkları için yatkınlığa yol açan, kan yağlarında artışa, tansiyon yüksekliğine ve şeker hastalığına sık rastlanmaktadır. Yeniden obezite (aşırı kilo) ve iltihaplı barsak hastalığı da sık görülmektedir.
Sedef hastalığının tanısı nasıl konulur?
Teşhis klinik bulgularla konabilir. Nadiren deri biyopsisi gerekebilir.
