Saçlar yüzümüzün çerçevesini oluşturan ve ona tabir kazandıran epeyce kıymetli bir kesimimizdir. Saçlarda oluşacak çok kayıp ruhsal olarak bir gerilime neden olabilmektedir. Saç dökülmesi genel olarak çevresel, genetik, otoimmün ve beslenme faktörlerine bağlı olarak gelişmektedir.
Saç uzaması üç siklusta meydana gelmektedir. Büyüme evresi anagen, dökülme evresi katajen, dinlenme evresi ise telojen olarak isimlendirilmektedir.
Saç uzaması genetik denetim altındadır ve beden bölgelerine bu evrelerin müddeti değişebilmektedir. Saçlarda meydana gelen mekanik hasarlar dış faktörlere bağlıdır. Bu dış faktörlerden bir tanesi su’dur. Saçların sık yıkanması saç kırılganlığını arttırmaktadır.Bu kırılganlığı azaltmak için saça onarıcı kremler uygulanmalıdır. Saça uygulanan onarıcı kremler saçların daha dolgun ve düz görünmesini sağlamaktadır. Bu formda saçı travmatize olmaktan korumaktadır.
Saç boyaları ve perma üzere uygulamalar ise saçta yapısal kimi sorunlara neden olmaktadır. Boya süreci sırasında uygulanan hidrojen peroksid üzere renk açıcılar saçın rengini veren melanini okside eder. Tıpkı vakitte saçı yapısal olarak zayıflatır. Perma denilen süreçte saça % 8 amonyum tioglikolat uygulanmaktadır. Bu solüsyon oda ısısında 9,5 PH da bulunur ve saçın yapısında bulunan disülfid bağlarında kırılma yahut azalmaya neden olur. Şayet perma solüsyonu saçta uzun müddet kalırsa, faal casus konsantrasyonu çok yüksek olursa yahut uygulanan hastanın saçı hassas yahut kırılgan ise saça hasar verebilmektedir.
Saçlarda diffüz seyrelme ile seyreden saç dökülmelerine telojen effluvium denilmektedir. Bu tip saç dökülmesi bayanlarda daha sık gözlenmektedir. Büyüme yani anajen evrede saçlar süratli uzadığı için ziyanlı tesirlere karşı daha hassastır. Anajen evrede en ufak hasar bu devrin kısalmasına neden olur ve telojen evredeki saç ölçüsü olağana nazaran daha çok artar. Sonuçta saç dökülmesi şiddetlenir.
Saçlarda telojen effluviuma yol açan nedenler şunlardır;
-
Ateşli hastalıklar (sıtma, tifo ve kimi şiddetli viral hastalıklar)
-
İlaçlar ve kimyasallar: Kan sulandırıcı ilaçlar, beta blokerler, birtakım hormonlar, lipid düşürücü ilaçlar, epilepsi ilaçları, ağır metaller, tiroid ilaçları, birtakım kanser ilaçları saçlarda ağır dökülmeye neden olurlar.
-
Hormonal değişiklikler: Telojen effluvium usulünde saç dökülmesine neden olan en kıymetli hormonal değişiklik postpartum yani loğusalık periyodudur. Çoklukla doğumdan 2-4 ay sonra saçlarda dökülme başlar ve birkaç ay sonra spontan olarak sonlanır. Tıpkı biçimde doğum denetim ilaçlarının başlanması yahut ilaçların kesilmesi saçlarda dökülmeye neden olmaktadır. Tiroid bezinin az yahut çok çalışması saç dökülmesini arttırmaktadır. Over, adrenal yahut hipofiz bezi kaynaklı tümörler saç dökülmesini tetiklemektedir.
-
Akut ve Kronik hastalıklar: Maligniteler, bağ dokusu hastalıkları, malabsorbsiyon üzere beslenme bozuklukları, HIV üzere bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar saç dökülmesine neden olmaktadır.
-
Demir eksikliği: Bayanların %25 kadarında saç dökülmesi demir eksikliğine bağlı olarak meydana gelmektedir. Bilhassa adetleri uzun süren yahut fazla gören bayanlarda bu durum daha sıktır. Demir eksikliği geliştiğinde karaciğerden depo demir ölçüsünün gösteren ferritin ölçüsü da azalmaktadır. Büyümekte olan kıl folliküllerinde bulunan ferritin bu azalma durumlarında dayanak emelli kıl kökünden sirkülasyona salınır. Ferritinin kıl folliküllerinden salınımı sonucu saçlar dökülme evresine girer.
-
Diğer mineral ve vitamin eksiklikleri: Çinko, esansiyel yağ asid eksiklikleri, düşük protein içeren besinler ve biotin eksikliği saç dökülmesine neden olabilmektedir.
-
Akut stressler: Kaza, ameliyat üzere fizikî, mevt, savaş üzere mental gerilimler, anoreksia nervoza üzere psikiyatrik hastalıklar telojen effluvium stili saç dökülmesi yapabilmektedir.
-
Fizyolojik yenidoğan saç dökülmeleri: Yenidoğan bebekler hayatlarının birinci haftasında ağır saç dökülmesi yaşayabilmektedirler. Bazen bu dökülmeler sürtünmenin tesiri ile lokalize olabilmektedir.
-
Mevsimsel nedenler: Kimi bayanlarda sonbaharda saç dökülmeleri artabilmektedir.
