Siyah noktalar deriden salgılanan yağın ve meyyit deri hücrelerinin gözeneklerde birikimi sonucu ortaya çıkar. Tıkanmış gözeneğin ucu deriye açıksa siyah nokta olarak görünür. Şayet tıkalı gözenek açık değilse, biz bunları küçük beyaz noktalar olarak görürüz. Deri gerginleştirildiğinde daha güzel görülürler. Tıp lisanında tıkanmış gözeneklere komedon denir ve gözeneğin ucunun deriye açık olup olmamasına nazaran kendi içinde açık komedon (siyah nokta) ve kapalı komedon ( beyaz nokta) olarak ikiye ayrılır.
Komedonlar sivilcenin öncü belirtisidir. Ergenlikle bir arada ilkönce böbreküstü bezlerinden hormon üretimi başlar ve birinci siyah noktalar belirir. Bilhassa yağ salgısının fazla olduğu burun, alın, çene üzere yüzün T bölgesinde görülür. Siyah ve beyaz noktalar ayrıyeten sırt, göğüs, omuzlar üzere öteki yağ bezlerinin ağır olduğu bölgelerde de görülebilir.
Komedonlar akne hastalığı dışında diğer durumlarda da olabilir. Hidradenitis supurativa (akne inversa) isimli hastalıkta koltukaltı, kasıklar, göğüs altları ve kalçalar üzere kıvrım bölgelerinde iltihaplı sivilcelerle birlikte görülebilir.
Komedonlar çok güneşte kalmanın neden olduğu fotoyaşlanmanın da bir belirtisidir. Ömrü boyunca ağır güneş ışığına maruz kalmış şahıslarda örneğin çiftçiler ve denizcilerde büyük siyah noktaları kümeleşmiş bir formda ense ve elmacık kemiklerinde görebiliriz.
Nadir olarak bedenin aşikâr bölgesinde yerleşmiş komedon toplulukları ben olarak görülebilir.
Gövdede çoğunlukla sırt cildinde siyah nokta olarak görülen bir diğer durum ‘epidermal kist’tir. Bu kistlerin içindeki gereç siyah noktada olanla benzeridir lakin siyah noktada gözenekler tünel formunda tıkanır, epidermal kistte deri altında bir kese mevcuttur. Epidermal kistler vakit içinde yavaş yavaş büyürler ve bazen iltihaplanıp kızarıp şişebilir ve ağrılı olabilirler. Sıkılınca içlerinden makûs kokulu beyaz sarı renkli bir malzeme çıkar. Bu kistlerin sıkılması istenmez zira bu durumda kistin hacmi artar ve iltihaplanması kolaylaşır. Aknenin bir belirtisi değildir ve kanserleşmezler.
Siyah noktaların nedeni neyse ona nazaran tedavi planlanır. Birtakım şartlar dışında sıkılması istenmez. Kirlilikle bir bağı yoktur, çok yıkamak, fırçalamak yahut sık peeling yapmak cildi tahriş edeceği için önerilmez. Gözenekleri nüfuz eden temizleyicilerle cildi nizamlı olarak temizlemek ve siyah nokta oluşumunu engelleyen kremler kullanmak gerekebilir. Yağlı kremler kullanmak, terlemek, saçlarda kullanılan şekillendiriciler ve saçların yüz cildine teması siyah nokta oluşumunu kolaylaştıracağı için bunlardan uzak durmakta yarar vardır. Siyah noktaların nedeninin ayırt edilerek yanlışsız bilgilendirme için ve tedavinin uygun bir biçimde planlaması için bir dermatoloji uzmanından yardım almakta yarar var.
