Belki başımıza geldi. Tahminen hala başımızda mevcut. Tahminen de etrafımızda şahit olduk, oluyoruz… İlgilerde, bağlantılarımızda partnerimiz istenmeyen bir olay yahut istenmeyen bir davranış sergilediğinde bunu yapmış olabileceğine dair inancımız, içgörümüz, hissiyatımız hiç yokmuşcasına davranıyoruz. Ya da bu inanç, içgörü, hissiyat nitekim yok mu? Zira farkında olmadan bedenimizde var olan tüm hücreler ile bir inkâr ve kabullenememe savaşına çoktan girmiş durumdayız. Zannımca bağlantılarda bunun yaşanmasının en büyük nedenleri ortasında inanç, bağlanma ve biraz da duygusal manipülasyonun tesiri kelam konusu olabilir.
Hayatımıza devam etmemiz için yemek, uyumak üzere en temel ihtiyaç de Güven! Neden bu türlü bir duyguya gereksinimimiz var? Neden bu arayışımız? Kişilerarası bir alakada, kişinin karşı taraftan birinci ve tek istediği şey aslında inançtır. Toplumsal birer varlık olarak biz insanoğlu, tüm bağlantılarımızda olması gereken kriterleri sıraladığımızda; ekseriyetle birinci üçün içerisinde inanç hissini görüyoruz. Yani güvenmek istiyoruz; işimize, eşimize, ailemize, toplumsal etrafımıza. Hayatı paylaşabilmek ve başka beşerlerle bağlantı kurabilmek için inanç en büyük yardımcımızdır. İnanç hissinin oluşumu hayatın birinci yıllarında gelişmeye başlar. Bebeğin ihtiyaçlarını karşılayan anne, bakıcı, birey ile bebek ortasındaki bağda süreklilik, tutarlılık ve birebirlik inanç hissinin gelişmesini sağlar. İnsan ömrünün bu periyodunda körü körüne itimat duygusu gereklidir. Bu körü körüne itimat duygusu tamamlanamadığında ya da haddinden fazla tamamlandığında olanlar oluyor işte. Hayatın ilerleyen periyotlarında girdiğimiz her ikili ilgide, bir umut gözü kapalı boşluğu doldurmaya çalışıyor ya da ezberlenen hissiyatı arıyoruz. Ve ruhsal bir yanılgı olan çok güvenme hissinin ellerine bırakıyoruz kendimizi. Çok inanç tüm ruhsal önyargıların anasıdır. İnsanın düşünmesini etkileyen önyargıların en yaygın olanıdır.
Hepimiz insanlara, objelere yahut yerlere bir çeşit bağlılık hissederiz. Hayatımızda âlâ bir şey varsa, o kişiyi, durumu yahut objeyi kaybetmeye karşı direnç göstermemiz olağandır. Bağlanma modeli erken çocukluk devrinde kurulur ve yetişkinlikteki ilgilerimizde çalışmaya devam eder. Bağlanma modeli, her birimizin gereksinimlerimize nasıl reaksiyon verdiğini ve onların nasıl karşılanacağını tesirler. İnançsız bir bağlanma modeli ile büyüdüysek, ailemizde gördüklerimizi ekseriyetle ilgilerimizde de tekrar üretme eğilimine sahip olabiliriz. Fakat birtakım durumlarda bunun zıddı de mümkündür. Bir kişiyi ya da bir şeyi istemek olağandır. Fakat, ateşli ve takıntılı davranış, günlük hayatımızda kopukluklara ve tuhaf davranışlara yol açabilir. “Toksik” seviyede bağlanma olarak nitelendirebileceğimiz sıhhatsiz bağlanma modelleri mevcuttur.
Kendinden çok karşısındakini seven şahıslar; yani Saplantılı Bağlanma stili! Kendisine olumsuz his beslerken, karşısındakine olumlu hisler besler. Saplantılı bir formda karşısındaki bireye bağlanan bu bireylerin, en büyük korkusu ve telaşı terk edilmektir. Terk edilmemek için kendisiyle ilgili ödün vermekten ve bağlantısı için değişmekten çekinmezler. Bağda kendisinin önceliklerini bir kenara bırakır ve partnerinin memnuniyeti için yaşar. Tüm bu saplantılı durumun ortaya çıkmasındaki ana sebep ise, kişinin kendine inancının olmamasıdır. Kişi yalnızlığını yönetemez ve kendini eksik hisseder. Geçmişe gidildiğinde ise, kişinin kaygılı ebeveynleri olduğu ve o denli yetiştirildiğini görmek çok güç değildir.
Şüpheci hisler içinde bağa başlayan ve yürütmeye çalışan bireyler; yani Dertli Bağlanma stili! Telaşlı bağlanma tarzına sahip olan şahıslar partnerlerinin onları sevmekten vazgeçeceğinden kaygı duyarlar. Terk edilme korkusu hissederler. Partnerleri soğuk ya da uzak davranırsa bir şeyleri yanlış yaptıklarından tasa duyarlar. Partnerleri uzak olduğunda bir oburu ile ilgileneceklerinden korkarlar. Bağlantıları hayatlarının odak noktasıdır ve alakaları hakkında çok düşünürler. Partnerlerine süratli bağlanma eğilimleri vardır. Partnerlerinin ruh halinden çok etkilenirler. Terk edilirlerse bir daha kimseyi bulamayacaklarından kaygı duyarlar. Gereğince cazibeli, zayıf, akıllı, eğlenceli olmadıklarını düşünürler. Bir tartışma anında sıkıntıyı konuşmak yerine tepkisel davranır ve sonradan pişman olacakları davranışlarda bulunurlar.
Aslında bu bağlanma tarzlarında birden fazla vakit partnerlerin duygusal manipülasyona maruz kaldığını görebiliriz. Zira “Duygusal manipülasyon” öbür birinin algısını, hissini, niyetini, davranışını ve hatta hayatını istenilen tarafta değiştirmeyi amaçlayan aldatıcı, duygusal olarak tahrip edici ve ruhsal sorunlara yol açıcı bir tesir cinsidir.
Görünen o ki; “O yapmaz!” “Yapmamıştır!” “Yaptıysa bir nedeni vardır!” dediğimiz bağlarımız, sağlıklı olmayan toksik ilişkiler! Pekala tahlili var mı? Bir sorunu çözmenin en tesirli yolu hiç kuşkusuz ki, o sorunu gerçek bir halde tespit edebilmektir. Bu prensip, hayatımızdaki tüm meselelerin tahlilinde geçerlidir. Öncelikle, “Toksik İlişkileri” yaşadığınızı düşündüğünüz şahısla alakanız, saplantılı bir sevgiye dönüşmüş olabilir. Onsuz yaşayamayacağınızı zannediyor olabilirsiniz ve onun size muhtaç olduğu konusunda emin olabilirsiniz… Tüm bunlar hem size hem de karşınızdakine ziyan verecek sıhhatsiz bağlanma modelleridir. Kurallar ne olursa olsun bu usul hisler yerine aranızdaki sevgi ve itimat münasebetine odaklanmalısınız. Hayat, hiçbir insanın nitekim vazgeçilmez olmadığını gösterme konusunda fazla cömert ve açık davranıyor. Hal böyleyken, bir bireye bu ölçüde bağlanmanın yanlış olduğunu da sağlıklı bir biçimde düşündüğünüzde zati anlayacaksınız.