Ruhsal ömür üç çeşit olayın bir ortaya gelişi ile oluşur. Cognitive olaylar (algılama, düşünme) Affektif olaylar (duygu, ruh hali, hisler) İletişimsel olaylar (kişilerin birbiriyle ve etrafıyla olan ilişkileri) Bu olayların tümünün katkısı ile oluşan bireylerin karakterleri ise toplumsal etraf ile olan irtibatı sağladığından, mental sıhhatin belirleyici bir faktörü haline gelmektedir. Bir gün huzurevlerimizden birinde “genç büyüklerimizle” bir sohbet esnasında çok enteresan bulduğum bir konuşma geçti.
Ben fizikî sıhhatin yaşlılarımızda daha değerli olduğunu düşünürken tam aykırısı onlar için ruh sıhhatinin daha değerli görülmesi kayda paha bir durumdu. O andan sonra hayata onların gözleriyle bakmaya çalıştım. Fizikî ve ruhsal sıhhatin korunması, gelecekte olabilecek birtakım kayıplara karşı hazırlıklı olma, kişinin kendisini genç yaşlarda emekliliğe alıştırması ve bunun için evvelce bir ekip uğraşlarının olması, diyebiliriz ki, bireyin ömür ideolojisi yaşlılığa bakış açısını farkılılaştırır bu da yaşlılığın da ömrünü daha uygun yönetmesine katkı da bulunur.
Yaşlılıkta yaşanan ruhsal problemlerin başında depresyon, intihar teşebbüsü ve demans gelmektedir. Bunların her birinin kendi içinde gösterdikleri tesir ve yansılar, yaklaşımlar farklı olmaktadır. Ericson’un da dediği üzere; yaşlılık uzunca bir hayat koşuşturması ve maksatların gerçekleşmesi sonucu şahsî bütünlüğün oluştuğu bir devir olduğu üzere, hayat bağlarının zayıfladığı, hayatı manalı kılamamanın sonucu ümitsizliğin yaşandığı bir devir de olabilmektedir. Bu nedenle, ümitsizlik ve mevt korkusu bu periyodun en büyük tehlikesidir. Yaratıcı ve yapan güçlerini sürdüren, bozulan sıhhatine rağmen üretkenlik seviyesini yüksek tutabilen yaşlılar hayatlarını manalı, memnun, doyumlu ve etrafıyla güzel münasebetler içinde sürdürebilirler.
Olumlu-olumsuz, acı-tatlı istikametleri ile hayatın bütünlüğünü kabul eden yaşlı birey benlik bütünlüğüne erişmiş demektir. Böylelikle pişmanlık ve hasret yaşanmaz. Kuşkusuz gerilim her yaşın kendine mahsus bir sorunu. Ömür avuçlarımızın ortasından su misali akarken her vakit her şey istediğimiz üzere olmayabilir. Bazen olaylar, bazen bireyler, bazen de bizim dışımızda gelişen şartlar moralimizin bozulmasına neden olabilir.
Önemli olan her şartta ve kaidede yine iç dengelerimizi bulabilecek enerjiyi yaratabilmek için kendimize bir fırsat vermektir. Gücümüzü nasıl olumluya çevirebiliriz. Herkesin kendine nazaran bir yolu olabilir bu hususta. Mesela: fotoğraf yapmak, müzik dinlemek o notalarla coşup ruhumuzu yıkamak, saksıda çiçek yetiştirmek, örgü örmek, bir çeşit yaratıcılığımızı kullanmak dahası sevmek insanın hücrelerini yenilemez mi?
Güzel bir sinema seyretmek, bir arkadaşımızla karşılıklı bir sohbet, içilen çaylar, atılan kahkahalar bizi hayata bağlamaz mı? Bu gün tebessüm edin kendinize o da yetmez, bir kahkaha atın, zira bulaşıcıdır gülmek…
