Yaygın telaş bozukluğunun en bariz özelliği çabucak hemen her gün, birçok olay ya da aktiflik hakkında çok korku ve kuruntu yani kaygılı bir beklentili olma durumun en az altı ay müddetince devam etmesi halidir.
Günlük hayatta hepimiz birtakım olaylar ya da durumlar hakkında biraz kaygı hissedebiliriz bu çok olağandır . İşlerimizi yetiştirememek yada randevumuza yetişmek için biraz ivedi etmek ya da olasılıkları değerlendirdiğimiz durumlar olabilir . Bu durumu telaş bozukluğu olarak kıymetlendirmek gerçek olmaz..Yaygın korku bozukluğu olan şahıslar kederlerini her vakit “aşırı” olarak tanımlamasalar da daima bir keder çekmekten düşünce duyduklarını , hüzünlerini denetim etmekte zorlandıkları yahut toplumsal, mesleksel alanda fonksiyonelliklerinin değerli ölçüde bozulmasından yakınırlar. Kişi üzücü ve kaygı verici niyetleri yüzünden işine konsantre olamaz ve bu üzücü fikirleri bir türlü başından atamaz. Yaygın telaş bozukluğu olan kimseler hepimizin günlük yaşayışta meselesiz olarak yaptığımız işlerden ötürü bile bir kaygı ve ıstırap yaşayabilirler. Örneği, Çocukların başına gelebilecek kazalar ,randevularına geç kalmak yahut otomobilin tamiri ile ilgili günlük işlerden ötürü tasa duyabilirler. Bu bozukluğun gidişi sırasında hüzün odağı bir alandan öbür alana da kayabilir. Evvelce eşi için tasa duyan birey çocuğu olduktan sonra keder ve kaygı hislerini külliyen çocuğuna kaydırabilir. Genel itibariyle yaygın dert bozukluğu çok büyük sıklıkla depresyonla , dert bozukluklarıyla ( panik bozukluk, toplumsal telaş bozukluğu, özgül fobi gibi) ve husus kullanımıyla ilgili bozukluklarla birlikte ortaya çıkar. Gerilime eşlik eden baş ağrıları yada ağır kas ağrıları bu duruma eşlik eder.
Tasalanma aslında bir süreçtir bu süreci anlamaya çalışırsak şunlar öne çıkar;
Tasalanma süreci hem gaz pedalına hem de fren pedalına basmaya benzeri. Göz korkutacak bütün durumları duyulan tasayı artırır, öte yandan bu durumlara tedbir alamaya yada bütün durumlardan kaçmaya odaklanılarak korku azaltılır. Ortaya çıkması muhtemel gerçek makus durumların olması durumunda bu ikisinin bir ortada olması yeterlidir fakat olmaması durumunda tasalanmak insanı tüketir. Tasalanma bir tetikleyici ile başlar . sözgelimi saate bakarsınız ve elinizdeki işi yetiştiremeyeceğinizi düşünüp korkarsınız. Bu bir saate bakma aksiyonu olabileceği üzere iç sesiniz de olabilir. Çocuğunuzun birkaç dakikalık gecikmesi iç sesinizi harekete geçirebilir. Tasalanma tetiklenence zihniniz, gözünüzü korkutan durumlardan göreceğiniz ziyana ait bir grup fikirlere kapılıp ve bir kadro imgeler yaratır. Kendinizi bu durumdan kurtarmak için zihinsel hazırlık yaparken bulabilirsiniz. bu durumda hissedilen his çaresizlik ve hiçbir şeyi denetleyemiyormuşsunuz üzeredir. Tabi ki bu süreci bedeniniz takip eder. Kaslarınız gerginleşir , seyirmeler ,sarsıntılar ve süratli nefes alma ,çarpıntı duymaya başlarsınız . ateş basmaları yahut ürpermeler olabilir. Bu durumların birini yada birkaçı tıpkı anda hissedebilirsiniz. Bedensel duyumlarımız bizi harekete geçirmeye zorlar. Gözümüzü korkutan durumlardan ya kaçarız yada savaşırız yada donakalırız. Savuşturma davranışları ortasında sürüncemede bırakma , kaçınma , sakınma , kaçma ve destek bulma arayışına girme üzere hareketleri sayabiliriz.
Savaşma davranışları ortasında olayları bir çok sefer denetleme , çok korunma üzere aksiyonla örneklendirilebilir.
Donakalma davranışları ortasında ketlenmiş her türlü davranış vardır hiçbir şey yapmadan dona kalma da bu kümeye girer.
Günümüzde bu durumlara maruz kalmayanımız yok üzere unutulmaması gereken nokta bu davranışların fonksiyon yitimine sebep olmasıdır. Dehşet ve tasalanma insani bir histir ve birden fazla vakit bizi hayatta tutmaya yönelik bir programın eseridirler . Pekala bu hisler işlevselliğimizi yitirmese de günlük hayatta bizi çok zorluyorsa neler yapılmalıdır. Öncelikle zihninizin ürettiği bu kanıların ne kadar gerçek olarak kıymetlendirilmesi gerektiği kıymetli bir husustur. Bu ortada dertli beşerler daha sık ve kısa nefesler kullanırlar nefes antrenmanların kendimizi rahatlatmanın alternatif yollarını bulmak bu süreçte çok rahatlatıcı olabilir. Bilişsel yapılandırma ile neye ne kadar tasalandığınızı tespit ve nasıl yorumladığımıza yönelik sorgulamalar da tesirli olacaktır.
Bütün bunları yapıyor ve hala ağır bir biçimde kendinizi hüzün ve kaygıdan alamıyorsanız bir uzman tabibe başvurmalı ve uygun tedavi prosedürlerini kullanmalısınız. Unutmayalım ki bu durun fizikî sıhhatimiz da direkt etkileyen bir durumdur ve bedenimizin uzun mühlet gerilim ve baskı halinde hissetmesi demek devamlı olarak alarm zillerinin çalması demektir . Bedenimiz bu duruma uzun vadede hastalık olarak cevap verecektir. Baş etme yeterliliğinin gücü her beşere verilmiş bir yetenektir kendinizi ve baş etme yeterliliğinizi küçümsemeyin …
