ona olarak da bilinen Herpes Zoster su çiçeği virüsünün yaptığı bir enfeksiyondur. Su çiçeği geçiren herkes Zonaya yakalanabilir. Virüs hudut köklerinde etkin olmayan bir formda hayatını sürdürür ve tekrar aktifleştiğinde Zona gelişir. Su çiçeği geçiren kimselerin % 20’si Zona geçirir.
Virüsü uyandırıp aktifleştiren neden bilinmemektedir. Bedenin enfeksiyonlarla baş etmesini sağlayan bağışıklık sistemindeki bir güçsüzlük virüsün çoğalmasına ve hudut boyunca deride yayılmasına neden olur. Çocuklar bile Zona geliştirebilmesine karşın, ekseriyetle 50 yaşın üzerinde rastlanır. Hastalık, travma, gerilim üzere faktörler zona geçirilmesine neden olabilir.
Herhangi bir nedenle bağışıklık sistemi zayıflayan kişi zona geçirebilir. Bu şahıslarda hastalık önemli seyretmeye eğilimlidir. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı lösemi, lenf oma üzere kanserler ve de AIDS de zona sık görülür. Kanser kemoterapisi ve radyoterapi, organ naklinde kullanılan ilaçlar, uzun müddetli kortizon kullanımı bağışıklık sistemini baskılayabilir.
Zonanın bulguları nelerdir?
Zonanın birinci bulgusu derinin muhakkak bir bölgesinde yanma batma üslubunda ağrı ve hassaslık artışıdır. Bu ağrı döküntünün gelişmesinden 2-3 gün evvel döküntü alanında başlar. Bu ortada baş ağrısı ve ateş olabilir. Bu alanda daha sonra kızarıklık ve şeffaf su kabarcıkları kümeler halinde oluşur. Bu kabarcıklar 2-3 hafta kadar sürer. Bu kabarcıklar koyu renkli kan ile dolar, sonra kabuklanır ve güzelleşmeye başlar. Ağrı daha uzun müddet sürebilir.
Ağrının şiddeti nasıldır?
Ağrı sıklıkla ağrı kesici ilaçlar kullanmayı gerektirecek kadar şiddetlidir.
Zona çoklukla bedenin hangi bölgesinde görülür?
Zona çoklukla gövdede ve kalçalarda görülür. Ama yüz, kol ve bacaklarda da görülebilir. Beğenilen kalıcı hasar bırakabildiği için göz de hastalık görüldüğünde dikkatli bir bakım gerekir. Burun ucunda su kabarcığı oluşmuşsa bu göz tutulumunun olduğunu gösterir. Bu durumda kesinlikle Göz Hastalıkları uzmanı tarafından muayene yapılmalıdır.
Zonanın komplikasyonları nelerdir?
Deri döküntüleri geriledikten sonra Zonaya ilişkin ağrı kalabilir. Bilhassa yaşlı hastalarda ağrı aylar ve yıllar uzunluğu kalır. Zonanın erken evrelerinde tedaviye başlamak ağrı gelişimini engelleyebilir.
Su kabarcıklarında bakteri enfeksiyonu gelişebilir ve bu yaraların uygunlaşmasını maniler. Döküntüde ağrı ve kızarıklık artarsa kesinlikle hekiminize başvurun. Bu durumda antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Öbür bir durum Zonanın tüm bedene ve öbür organlara yayılmasıdır. Ender olarak görülen bu durumda bağışıklık sistemi baskılanmıştır.
Zona nasıl tanınır?
Tanı su kabarcıklarının tipik manzarası ve döküntü başlamadan evvel bedenin tek tarafında ağrı olması ile konulur. Gerekirse incelenmek üzere su kabarcıklarından örnek alınabilir.
Zona bulaştırıcı mı dır?
Zona daha evvelden suçiçeği geçirmemiş şahıslara bulaşabilir, ancak bu bireylerde zona değil, suçiçeği gelişir. Zona, su çiçeğine nazaran daha az bulaştırıcıdır. Zona su kabarcıkları patladığında bulaştırıcı hale gelir.Yeni doğanlar ve bağışıklık sisteminde yetmezlik olanlar zonalı bireylerden virüsü alarak suçiçeği geliştirmeye eğilimlidir. Zonalı hastalar nadiren hastaneye yatırılarak tedavi edilme muhtaçlığı gösterir.
Hastalık deride iz bırakır mı?
Hastalık bağışıklık sistemi bozuk olan şahıslarda yaşlılarda ve ikincil olarak bakteri enfeksiyonu gelişenlerde iz kalır.